Samen op de bank. Vraagt mijn zoon plotseling: ‘Pap, wat heb je nu aan Latijn?’ Samen aan het eten. Vraagt plotseling een VO-collega: ‘Hoe onderbouw je nu dat we dit vak moeten aanbieden?’ Samen in het lokaal. Zegt een leerling: ‘Waarom is aardrijkskunde eigenlijk belangrijk?’ Kortom, het nut van schoolvakken en haar drieërlei aanleiding, drieërlei antwoord, drieërlei vrucht - en een enkel woord ter toepassing. In 300 woorden.
In het onderwijs zijn we gewend om allerlei metaforen te gebruiken. We geven input en verwachten output, we geven feedback en monitoren het leerproces dat we ook nog eens faciliteren. We kunnen niet makkelijk zonder dit soort metaforen, omdat onderwijzen en leren ingewikkelde dingen zijn. Taal helpt ons om wat we zien terug te brengen tot iets begrijpbaars. En dan liggen de beelden uit de techniek voor de hand.
In groep 5 staat het thema ‘Fairtrade’ centraal. Juf Marthe leert haar kinderen over eerlijke handel en fairtrade keurmerken. ‘Wat zou jij kiezen in de supermarkt?’, vraagt de juf. ‘Ga je voor zo fairtrade mogelijk of voor zo goedkoop mogelijk?’ Er ontstaat een mooi gesprek in de klas. De bel onderbreekt: etenstijd. ‘Wat blijft jullie bij van deze les?’, vraagt de juf zich af als de kinderen het lokaal verlaten.
Hoe verweef je het Koninkrijk van God in je lessen? Juist dát is je verlangen, maar hoe geef je dat vorm? Naar aanleiding van een lessenserie Duits aan de Jacobus Fruytier scholengemeenschap in Rijssen geef ik drie handvatten om in jouw lessen bruggen te slaan naar de Heere en Zijn dienst.
Het Wartburg College houdt sinds vorig jaar welkomstgesprekken met ouders. Orthopedagoog Albert de Vries werkte mee aan een onderzoek naar deze gesprekken. Hem valt op: een gesprek rond de godsdienstige opvoeding is een uitdaging.
Toen ik in de derde klas van het voortgezet onderwijs terecht kwam, moesten we voor Engels een woordenboek aanschaffen: Engels-Engels. Het was niet langer de bedoeling om als leerling in een Engels-Nederlands woordenboek te kijken voor een woordbetekenis. Nu terugkijkend snap ik het waarom.
Wat is er veel te zien en te beleven in die keuken! Welke ingrediënten gebruikt de ander? Welk gereedschap heeft hij tot zijn beschikking en hoe regelt hij de zaken? Het is interessant om te kijken hoe de ander oplossingen zoekt voor dezelfde vragen. Dit geeft herkenning en inspiratie om nieuwe dingen uit te proberen. Maar wanneer kun je een kijkje bij elkaar in de klas?
Een van de waarden die in ons Media Attitude Model (MAM) centraal staat is ‘matigheid’. Hoe matig kunnen we zij n als het gaat om onze smartphone? Filosoof Hans Schnitzler zocht het met zijn studenten uit en schreef ‘Kleine filosofie van de digitale onthouding’. Onderwijsadviseur Albert-Jan den Butter blogt erover.
Jongeren lezen steeds minder, lezen steeds minder goede teksten en lezen die teksten minder goed, zegt men. Omdat lezen belangrijk is kan dat leiden tot zorg of zelfs frustratie. Toch is niet alles hopeloos. Of is dat te optimistisch?
Lesgeven vanuit christelijk perspectief is geen vanzelfsprekendheid. Henk Vermeulen neemt je in deze blog mee in de gedachtegang achter dit belangrijke thema binnen Driestar hogeschool.
Meestal gaat het in gesprekken over de waarde van (orthodox-)christelijk onderwijs, over leerlingen. Christelijk onderwijs is goed voor ze. Het versterkt de opvoeding thuis en het onderwijs in de kerk. Henk zei bijvoorbeeld tegen me: “Het is heel sterk als een kind herkenning en onderlinge verbondenheid ervaart in de drie werelden waar het veel komt.” Maar… Leraren vinden het ook voor zichzélf fijn om op een orthodox-christelijke school te kunnen werken.
Door de toenemende diversiteit in onderwijsbehoeften moeten scholen steeds weer nieuwe wegen vinden om kinderen met specifieke ondersteuningsbehoeften optimaal te begeleiden. Dat geldt voor zowel speciale als reguliere scholen. Met name bij kinderen die specifieke (medische) zorg nodig hebben, kunnen problemen ontstaan, omdat de financiering van onderwijs en zorg is gescheiden. Door de verschillende geldstromen kan samenwerking tussen scholen en zorginstellingen lastig zijn. Er is het risico dat zorg en onderwijs op twee eilanden blijven opereren, terwijl een duurzame samenwerking nodig is voor optimale ontwikkeling van zorgleerlingen.
Het is maandagochtend, 10 voor half 9. In de personeelskamer van de dorpsschool drinken ze nog even een lekker bakje koffie voordat ze weer aan een nieuwe werkweek beginnen. Dan gaat de telefoon. `Dorpsschool, goedemorgen met Van Vliet… Ai, vervelend, ik zal het doorgeven aan juf Grip. Beterschap voor Jan. Tot ziens.’ Met een veelbetekenende grijns draait Van Vliet zich om. ‘Hé Grip, vervelend nieuws. Ik weet het, heel naar voor je, maar Jan is ziek vandaag.’ ‘Nou,’ reageert Grip, ‘inderdaad vervelend voor Jan, maar voor mij komt dat eigenlijk wel mooi uit. Ik had een samenwerkingsopdracht in gedachten die ik niet zo zag zitten met Jan, maar nu gaat het zeker lukken. Trouwens, heel de groep is rustiger als Jan er niet is.’
Redeneringen zijn al snel gevaarlijk. Een citaat van Marcel van Dam: ‘Ik pas in mijn jas, mijn jas past in mijn tas, dus ik pas in mijn tas’. Hetzelfde geldt voor vergelijkingen. Finland en Singapore staan bovenaan veel lijstjes over onderwijs. De Verenigde Staten zitten eerder onderin diezelfde lijstjes. Nederland zweeft daar ergens tussenin. Maar hoeveel zegt dat nu precies?
In 2017 verscheen een nieuwe Nederlandse vertaling van het boekje Vergeten samenhang. Over cultuur en opvoeding. Het is een vertaling van de Duitse uitgave Vergessene Zusammenhänge. Über Kultur und Erziehung van Klaus Mollenhauer. Op verschillende media is er aandacht aan geschonken en het NIVOZ organiseerde over deze publicatie een onderwijsavond. Het boek is een pedagogische klassieker en daagt je uit om als pedagoog en/of onderwijskundige te reflecteren op opvoeding en onderwijs.
