Samen met een flink aantal dorpsgenoten stond ik rond het monument ter herinnering aan de Tweede Wereldoorlog. De avond was zoals alle avonden van de vierde mei in mijn herinnering: rustig en stil, helder, en er zat een soort aandachtigheid in de lucht. De plaatselijke harmonie speelde ‘Nader mijn God, bij U’ en Bachs ‘Bist du bei mir’. Onder de aanwezigen niet alleen volwassenen, maar ook veel kinderen.
Krans
Die kinderen hadden hun bijdrage in het programma. Met een ontroerende ernst las een meisje een gedicht voor. Ze besefte dat ze iets groots aanroerde met haar woorden over vrijheid. Andere kinderen legden een krans bij het monument. Wie neemt het ze kwalijk dat ze nog niet goed weten hoe ze zich daarbij precies moeten gedragen? De meeste volwassenen om hen heen zijn ook geen ervaren kransenleggers. Het feit dat ze daar waren bracht in ieder geval allerlei vragen hun leven binnen. Vragen naar oorlog en vrede, naar doel en zin, naar verbinding met anderen in tijd en ruimte.
Begrensde identiteit
De burgemeester voerde het woord. Hij verwees naar het thema van het Nationaal Comité 4 en 5 mei: ‘Vrijheid geef je door’. En hij zette die vrijheid tegenover het vasthouden aan eigen identiteit. Hij creëerde een flinke spanning toen hij zei dat onze vrijheid niet onbegrensd is, maar begrensd, namelijk door de identiteit van onze medemensen. En - hij wilde graag evenwichtig zijn - dat het vasthouden aan onze eigen identiteit begrensd wordt door de vrijheid van onze medemensen.
Vrijheid in Christus
Die ochtend had de dominee in de plaatselijke Dorpskerk ook de slogan van het comité gebruikt. Hij sprak over de vrijheid in Christus. Volgens hem is het de roeping van iedere christen om de boodschap van die vrijheid door te geven.
Ik moest denken aan de school waar die kinderen wekelijks vele uren doorbrengen. Aan de meesters en juffen die waarden-gedreven onderwijs willen geven. Komen we eraan toe om onze leerlingen te laten nadenken over de grote woorden die daar die zondag klonken? Vrijheid, identiteit, medemensen, vrijheid in Christus… Het besef van die dingen leer je kinderen niet in een dag. Hoeveel volwassenen moeten op dit punt nog van alles leren. Volgens mij is het wel belangrijk dat leerkrachten deze dingen in hun levensbagage meedragen. Dan klinkt dat door in hun omgang met de leerlingen.