De waan-zin van vakantie 17 juli 2019 Door J.J. (Sjaak) Jacobse

Volledig zen zat ik daar op mijn stil plekje in de polder. Alles was perfect. De wereld oogde prachtig en vredig. Ik voelde mij diep ontspannen, gelukkig en verbonden met de natuur. Alle stress viel van mij af. Was dit ‘een Jean Liedloff-moment’? Bevond ik mij nu in het door haar geroemde continuüm van de geborgenheid waarnaar elk mens verlangt? Hoe kon ik dit gevoel vasthouden?

Als je inmiddels twijfelt aan mijn geestelijke gesteldheid: nee, dit was geen bijzondere spirituele ervaring maar gewoon een euforisch momentje op de helft van mijn skeelertocht in de polder. De condities waren optimaal: na een lange werkdag toch besluiten om nog te gaan sporten, moe weggaan, een zacht briesje dat kilometers lang zorgt voor tegenwind en het strijklicht van een laag aan de horizon staande zon. En dan dat bankje op een rustig plekje in de polder. Het voelde als een bijzondere oase in een drukke periode. Zo’n momentje waarop je voelt: zó zou het leven altijd moeten zijn.

Snakken naar vakantie

In de afgelopen weken heb ik tientallen keren de - voor mij nieuwe - vraag gekregen: ‘hoe lang moet jij nog?’. De eerste keer beantwoorde ik die wat cynisch met ‘ik mag nog ruim twee weken, spijtig genoeg heb ik daarna vakantie’, maar mijn antwoord sloot kennelijk niet aan bij de verwachting. In het onderwijs hoor je je echt naar de vakantieperiode toe te slepen. Je werkt keihard vanaf de vakantie in de hoop dat je de volgende haalt. En bij elke periodeafsluiting ontstaat weer deze ‘vakantie-waan’ waarin iedereen snakt naar de vakantie. Hoe langer de vakantieperiode waarnaar toegeleefd wordt, hoe intensiever het verlangen. En toegeven: het is geen sinecure om tegelijkertijd het schooljaar af te ronden én de voorbereidingen te treffen voor na de vakantie. En na zo’n enorme inspanning voelt een vakantie als een warm bad na een koude winterwandeling.

Vakantie als noodrem?

Terwijl ik na mijn geluksmomentje naar huis skeelerde, kwam de filosoof in mij boven. Hoe komt het dat het merendeel van de mensen die ik ken (waaronder ik zelf) altijd zo enorm druk moeten zijn in de periode net voordat ze vakantie hebben? Is het om het schuldgevoel van de vakantie af te kopen? Hebben we ons werk helemaal niet onder controle zodat er een lawine effect ontstaat en we de vakantieperiode als noodrem moeten gebruiken? Of zit er nog iets diepers achter: heb ik de kick van stress en inspanning nodig om nog rust te kunnen ervaren? En: komt het daardoor dat een vakantie vaak niet brengt wat je ervan hoopt? En als dat zo is: zou ik het ook om kunnen draaien? Elke dag vakantie en af en toe een drukke week?

Van ontspanning naar inspanning

Vakantie is een prachtig woord waarin het ‘vacare’ doorklinkt: vrij van verplichtingen. Een tijd om los te laten en gericht te zijn op andere dingen dan die de aandacht vragen in je werk. Even de waan van de dag loslaten. Geen e-mails, appjes of andere berichten. Weer tijd voor herijking, inspiratie, verbondenheid, rust en stilte. Maar ook een moment om eens stil te staan bij jezelf en jezelf de vraag te stellen wat de zin van vakantie is in relatie tot de waan van elke dag.

Ik hoop dat je met voldoening terugziet op de bijdrage die je hebt mogen leveren aan het onderwijs. Roept het beeld van snakken naar de vakantie desondanks veel herkenning bij je op? Dan wil ik je graag deze vragen meegeven als ‘huiswerk’ voor de vakantieperiode:
  • Wat is je uitgangssituatie? Leef je van inspanning naar ontspanning óf leef je vanuit ontspanning naar inspanning?
  • Wat zijn de momenten waarin je écht rust en geborgenheid ervaart?
  • Hoe kun je deze momenten meer verbinden met het leven van elke (werk)dag?
  • Hoe zouden deze dingen je kunnen helpen om in je werk ook ‘vrij’ te zijn van verplichtingen?

Rust vinden

Antwoord vinden op deze vragen hoort bij het zoeken naar een gezonde balans in een druk en jachtig leven. Weer leren om leiding te geven aan jezelf in plaats van reactief achter de feiten aan te hollen. Weer leren om te werken vanuit innerlijke rust, wetend waar je voor staat en wat je doelen in het leven zijn. De ontdekkingstocht langs deze vragen voert voor een christen langs de Bron. Niet mijn vakanties bepalen mijn rust, maar mijn grondhouding: Immers is mijn ziel stil tot God (Psalm 62). Dan is er zelfs rust in het midden van de orkaan van het drukke leven.
 
Een heel goede vakantie toegewenst!