De acht verrijkingen toegelicht: voorbeelden uit het vernieuwde Wonderlijk gemaakt 4 juli 2025

Na de zomervakantie publiceren de ontwikkelaars alle verrijkte lessen van Wonderlijk gemaakt op de website. Orthopedagoog Bertine Haverhals en orthodidact Martijn Schumacher leggen in deze weken samen met andere collega’s de laatste hand aan de revisie. In dit artikel illustreren zij met voorbeelden op welke acht onderdelen de methode is verrijkt.

Het verrijkte Wonderlijk gemaakt is het resultaat van een zorgvuldig proces. Door te luisteren naar ervaringen van gebruikers van de methode en in gesprek te gaan met een klankbordgroep en een meeleesgroep, is Wonderlijk gemaakt aangepast op acht belangrijke onderdelen.

Bertine en Martijn kijken met veel voldoening terug op het proces. ‘We zijn tegemoetgekomen aan de vragen die bij gebruikers leefden en de ontwikkelingen in de samenleving en de kerndoelen.'

'Bijzonder om actuele ontwikkelingen én kennis en ervaring over toerusting van leerlingen en leerkrachten te verwerken in de methode die al zoveel jaar in een behoefte voorziet. Het is heel waardevol om met elkaar na te denken over de vraag hoe we gevoelige thema’s op Bijbelse wijze inbedden in de methode.’  

Martijn: ‘Met een methode als Wonderlijk gemaakt hebben we goud in handen. Dat gold ook al voor de editie van 2013 en 2021, en nu ook weer voor de editie van 2025. Er waren meerdere aanleidingen om Wonderlijk gemaakt te onderwerpen aan een herziening, niet eens zo lang na de vorige.'

Gebruikerservaringen

'Vanuit een enquête hadden we veel gebruikerservaringen verzameld en vervolgens diepte-interviews gevoerd met meerdere mensen. We hebben gesprekken gevoerd met de ministeries van OCW en VWS die ons vanuit weer andere perspectieven in de denk- en ontwikkelmodus zetten. Ook de actuele ontwikkelingen riepen om een aanvulling, en in de laatste plaats was er ook de terugkerende reuring rond de Week van de Lentekriebels die vroeg om toelichting en een heldere plaatsbepaling van Wonderlijk gemaakt naast andere interventies.’  

Bertine: ‘Met al die input in de hand heeft ons college van bestuur besloten tot een opdracht voor herziening op acht onderdelen waarop de methode verrijkt kon worden. Met die punten zijn we aan de slag gegaan.'

'We hebben de opzet van de methode laten staan, omdat die volgens de gebruikers passend is en alle nieuwe ontwikkelingen en inzichten daar prima aan te koppelen zijn. Dat betekent dat de lesthema’s en doelen vrijwel hetzelfde zijn gebleven.’ 

Martijn: ‘De verrijking zit ‘m vooral in de lessen zelf.  Zo krijgen leerkrachten tips hoe ze vanuit de Bijbel leerlingen kunnen toerusten een mening te vormen en die onder woorden te brengen. Ook zijn er handvatten opgenomen voor leerkrachten en leerlingen over hoe ze gesprekken over gevoelige onderwerpen kunnen voeren.’

'Tegelijkertijd hebben we diverse deelonderwerpen en werkvormen uit de basislessen gehaald en opgenomen onder een kopje ‘optioneel’, om de lessen behapbaar te houden en om leerkrachten en scholen te helpen om keuzes te maken passend bij de vragen van de (omgeving) van de school en de leerlingen in een groep.’ 

Gezamenlijke teamvisie is cruciaal

Bertine: ‘Voordat we naar de voorbeelden gaan, vind ik het belangrijk om te benadrukken dat een gezamenlijke teamvisie over de onderwerpen van relationele en seksuele vorming die in Wonderlijk gemaakt aan bod komen cruciaal is.'

'Daarom hebben we een teambijeenkomst standaard opgenomen in het implementatietraject. Je móét het als collega’s echt met elkaar hebben over: hoe gebruiken we de methode en welk standpunt nemen we als school in over punten die gevoelig liggen of waar onder christenen verschillend over wordt gedacht?'

'De methode is dus per definitie niet een methode die je klakkeloos kunt volgen; het gesprek met elkaar is nodig. Maak keuzes in welke onderwerpen je op welke manier aan bod wilt laten komen. Oefen met elkaar hoe je dit doet. Het bevorderen, uitlokken en stimuleren van kennis, vaardigheden en attitude over deze thema’s vraagt oefening en reflectie van leerkrachten.'

'Je wilt namelijk het hart van leerlingen raken en deze onderwerpen in een veilige omgeving aan bod laten komen. Dat vraagt veel van leerkrachten en het is waardevol om als team in het invulling geven hieraan elkaar te helpen en ondersteunen.’ 

>>> Lees het artikel verder via onderstaande button.

Meer nieuws

    • Een nieuw seizoen Studium Generale start na de zomer

      Al vijfendertig jaar biedt Driestar educatief via het Studium Generale momenten van bezinning en verdieping aan rond christelijk onderwijs en opvoeding.

    • Pabo- en lvo-studenten van Driestar hogeschool ontvangen diploma

      Op 9 en 10 juli vonden de feestelijke diplomeringen plaats van de opleidingen Pabo en Leraar Voortgezet Onderwijs (lvo) van Driestar hogeschool. Studenten hebben de afgelopen jaren intensief gewerkt aan hun opleiding en mochten deze mijlpaal vieren samen met medestudenten, docenten, familie en vrienden.

    • Anja van der Hoek over PCM en hoe ze het gebruikt in haar werk als docent

      “Met PCM leer ik anderen begrijpen, maar ik leerde allereerst mijzelf veel beter begrijpen,” vertelt Anja van der Hoek, docent rekenen aan de pabo op Driestar hogeschool. Vorig jaar rondde ze de interne driedaagse basiscursus PCM af. Dat smaakte naar meer en inmiddels is ze bezig met de verdiepingscursus.

    • Inspirerend symposium en 15-jarig jubileum Master Leren en Innoveren

      Op 20 mei hadden we het Master Leren & Innoveren (MLI) symposium. We kijken terug op een inspirerende middag, boeiende presentaties over de innovaties die de tweedejaars in hun scholen hebben uitgevoerd. Ook hebben we het 15 jarig jubileum van de master gevierd met gebak en een heerlijk Nepalees buffet.

    • 'PCM is een cadeautje aan je team'

      “We zijn veel hechter geworden als team en elkaar feedback geven gaat beter. PCM heeft daar enorm bij geholpen,” vertelt Jolanda Beijer, directeur-bestuurder bij de School met de Bijbel in Emst. Zij en haar team begonnen twee jaar geleden aan een PCM-traject met Driestar onderwijsadvies en zorgen nog regelmatig voor borging en “onderhoud”, ook bij nieuwe collega’s. We vroegen Jolanda naar haar ervaringen met PCM.