Is er een relatie tussen wiskunde en het christelijk geloof? Deze vraag is niet alleen levend binnen christelijke scholen en opleidingen. Er zijn de afgelopen jaren verschillende boeken verschenen die het terrein verkennen. Het boek The mathematics of faith doet dat ook en wel met een heel eigen invalshoek.

The mathematics of faith

Tuhumwire, R. (2016). The mathematics of faith. Kampala (Uganda): Ministry Resourcing International.

Richard Tuhumwire studeerde Commerce & Accounting in Kampala en Leadership Studies in Californië. Hij is predikant in Uganda, geeft lezingen en richt zich als drijvende kracht van Ministry Resourcing International op het opbouwen van leiderschap binnen christelijke gemeenschappen. In zijn boek ontvouwt hij hoe de wiskunde hem concepten levert die iets zeggen over de Bijbel en over God. Aan het begin van ieder hoofdstuk (er zijn er 12) geeft hij enkele formules (‘equations’) en die associeert hij met Bijbelse gegevens, dogma’s, verhalen en dergelijke. Het symbool x kan overal voor staan, ∞ (een wat vervormde alfa) staat voor Gods oneindige eigenschappen en ook voor de menselijke mogelijkheden als deze verenigd zijn met Christus. Zo gebruikt hij er nog enkele. Laat ik een voorbeeld geven, enigszins herschreven om het passend te maken in gewone tekst:
(Anything [a blessing, problem]) /God = (Anything [a blessing, problem]) /∞ = 0.
Iets dat je deelt door God = iets dat je deelt door oneindig en is dus 0.
 
Na een dergelijke formule presenteert hij schriftgegevens en belicht die met behulp van de vergelijkingen. Ieder hoofdstuk sluit af met een korte conclusie. De hoofdstukken gaan over Gods wijsheid en macht, zijn onvergelijkbaarheid en grootheid, de zinloosheid van iets doen zonder Hem, over gemiddelden, de geometrie van het kruis, de schepping, waarschijnlijkheid, tijd, Gods heerlijkheid en God als Alfa en Omega. De rode draad in het boek is feitelijk dat wiskunde gebruikt wordt als metafoor voor Bijbelse zaken.

Wat hiervan te denken?

Allereerst vind ik het dapper en bewonderenswaardig dat iemand over dit moeilijke onderwerp een boek durft te schrijven en zijn gedachten wereldkundig maakt. Doorgaans past Tuhumwires verwerking van de Bijbelse gegevens ook binnen het gereformeerd belijden. De tekst is toegankelijk, een groot pluspunt, en de kleine hoeveelheid wiskundige symbolen en vergelijkingen zijn makkelijk te begrijpen en heel beknopt gehouden. Hier en daar leidde het bij mij ook tot wat verder nadenken over wat de Bijbel nu precies bedoelt.

Toch heb ik ook forse vragen die neerkomen op het punt of dit nu de wijze is waarop we de relatie tussen wiskunde en geloof, Bijbel en dergelijke moeten zien. Ergens komt het gebruik van wiskunde als metafoor bij Bijbelse waarheden gekunsteld over. Betekent dit namelijk dat wiskunde alleen maar relevant is voor en vanuit het christelijk geloof zover er een betekenis aan te geven is die een relatie heeft met Bijbelteksten? Blijft dan niet veel wiskunde buiten beeld? Doen we zo wel recht aan het gehele vakgebied als zodanig, als deel van de geschapen werkelijkheid en Gods openbaring in de natuur (in de lijn met Romeinen 1 en de Nederlandse Geloofsbelijdenis artikel 2). Zit de relatie tussen hoe een christen met de werkelijkheid als werkelijkheid Gods omgaat en deze ervaart niet op een ander, fundamenteler level?

Kortom, met alle waardering voor de poging denk ik dat het antwoord op de vraag uit zin 1 in een andere richting gezocht moet worden. Met de onderwijsbril op lijkt het mij dan wel aanbevelenswaardig dat niet alleen in heel abstracte en hogere-ordetermen daarover iets gezegd wordt. Juist ook voor leerlingen in de onderbouw van scholen voor voortgezet onderwijs, en wellicht basisscholen, is de relatie tussen het vak wiskunde en het christen-zijn iets dat op hun niveau aan de orde moet kunnen komen. Ook als dat antwoord breder is dan de vakinhoud sec.

Deze boekrecensie is geschreven door Dr. ir. Piet Murre