Het werken met kernkwaliteiten verhoogt het welbevinden en zelfbeeld van leerlingen in het basisonderwijs. Dit blijkt uit promotieonderzoek van Peter Ruit, opleidingsdocent aan Driestar hogeschool, die donderdag promoveerde aan Rijksuniversiteit Groningen. Het welbevinden en zelfbeeld van basisschoolleerlingen staat onder druk als gevolg van de eenzijdige nadruk op cognitieve prestaties.
Eenzijdig
Het onderzoek werd gedaan onder meer dan 1000 leerlingen van verschillende scholen. De aanleiding voor onderzoeker Ruit is de eenzijdige nadruk in het onderwijs op cognitieve prestaties en het behalen van successen. Citoscores zijn dan bepalend voor het beeld dat we van de leerlingen hebben. Vervolgens zijn deficiënties van leerlingen en de behandeling daarvan bepalend voor de inrichting van het onderwijs. Deze eenzijdigheden kunnen ongewenst zijn voor de ontwikkeling van leerlingen vanwege de mindere aandacht voor de sociaal-emotionele ontwikkeling.
Vriendelijkheid en dapperheid
Kernkwaliteiten zijn persoonlijkheidskenmerken, zoals nieuwsgierigheid, optimisme of sociale intelligentie, die waardering opleveren. Ze bestaan per individu in verschillende mate, wat individuen van elkaar onderscheidt. Het blijkt mogelijk om leerlingen in de leeftijd van 7 tot 12 jaar bewust te maken van hun meest gebruikte kernkwaliteit. Vriendelijkheid en dapperheid komen het meest naar voren bij leerlingen als kernkwaliteit. Ze ontwikkelen trots en enthousiasme om hun kernkwaliteit te gebruiken.
Welbevinden
Ook blijkt uit het onderzoek dat het gebruiken van kernkwaliteiten een positief effect heeft op het welbevinden van de leerlingen. Dit komt omdat het werken met kernkwaliteiten positieve of aangename emoties genereert.
Een beter sociaal klimaat
Ook voor het zelfbeeld is het gebruik van kernkwaliteiten positief, met name voor de relatie van leerlingen met hun leeftijdgenoten, voor de algemene schoolprestaties, en op het terrein van rekenen en wiskunde. Daarbij speelt ook leeftijd een rol.
Het werken met kernkwaliteiten draagt dus bij aan het sociaal klimaat in een klas.
Het onderzoek levert een bijdrage aan hoe persoonsvorming praktisch betekenis kan krijgen in het onderwijs. Met de toegepaste interventie krijgen leraren handvatten om een belangrijke rol te spelen in het helpen van jongeren om niet alleen cognitieve, maar ook sociale en emotionele vaardigheden bij te brengen om daarmee het welbevinden te vergroten.
Pedagogische idealen
Leraren en leerlingen geven als verklaring voor deze positieve ervaringen dat het werken met kernkwaliteiten als boeiend, relevant en zinvol wordt ervaren. Ook roept het positieve emoties op, en stelt het leraren in staat hun pedagogische idealen te realiseren.
> Lees het hele promotieonderzoek