De religieuze identiteit van reformatorische scholen bruist. Het is relevanter dan ooit en raakt aan de individuele emoties van het lesgevend personeel. Tegelijk staan de ‘luiken open’. Dat toont een klein exploratief onderzoek vanuit het onderzoekscentrum van Driestar educatief aan.
Literatuur speelt een belangrijke rol in de praktijk van burgerschapsonderwijs. Driestar educatief voerde in samenwerking met de Katholieke Pabo Zwolle en de VIAA te Zwolle1 een exploratief onderzoek uit naar de rol van jeugdliteratuur in het burgerschapsonderwijs (zie hier het onderzoeksverslag). Het onderzoekscentrum van Driestar educatief zoomde in op een reformatorische basisschool. Graag delen we met u drie opvallende bevindingen.
1. Nut van de leeservaren juf
Leerkrachten die als kind veel boeken lazen, hebben nu veel inzicht in thematisch inzetbare jeugdliteratuur. Dit thematisch inzetten van jeugdliteratuur levert praktische handvatten voor burgerschapsonderwijs. Dus: staat u aan de start van een selectieprocedure voor een nieuwe leerkracht? De leeservaringen van deze leerkracht zullen een voorspeller zijn van de literaire ontwikkeling op jullie school.
2. Leerkracht neemt regie op emotie
BBC Future kopte in juni 2019:
‘Does reading fiction make us better people?'. Het lijkt erop van wel, afhankelijk van de definitie van ‘betere mensen’. In veel onderzoeken is aangetoond dat het lezen van fictie, en met name literaire fictie, het vermogen om zich in een ander te verplaatsen vergroot. Dit exploratieve onderzoek toont aan dat de reformatorische leerkracht de regie neemt op de emoties van de leerling in de confrontatie met jeugdliteratuur. De leerkrachten sturen op de mate van emotionele betrokkenheid van de leerling op personages in het verhaal. Kortom, opnieuw een belangrijke rol voor de leerkracht.
3. Passie de kern van de religieuze identiteit: het christelijk geloof
De rol van de identiteit komt sterk tot uiting in de keuze voor identiteitsgebonden boeken. Leerkrachten vertellen hierover met passie. Passie voor alles waarin het christelijk geloof expliciet tot uiting komt. Deze emotionele betrokkenheid op de religieuze identiteit komt tot uiting in pedagogische technieken, specifieke boekkeuzes en de emotionele verwerking van onderwijssituaties. Sterk verbonden aan de religieuze identiteit blijkt de wens van scholen voor een ‘open’ beleid. Scholen laten graag hun leerlingen in unieke onderwijssituaties de dialoog aangaan: ‘jij gaat nooit naar de kerk, ik ga wel naar de kerk.’
Conclusie
Literatuur speelt een belangrijke rol in de praktijk van burgerschapsonderwijs. De resultaten uit dit onderzoek geven zicht op de leescultuur op een reformatorische school en eveneens op het belang van de reformatorische identiteit voor deze specifieke groep scholen. Deze bevinding is van belang in het huidige debat over de houdbaarheid van identiteitsgebonden scholen. Uit dit onderzoek blijkt dat de reformatorische identiteit van de scholen relevant is: de identiteit ‘leeft’ van binnenuit. Het is een emotioneel en didactisch ondersteunde werkelijkheid in de scholen. Het bruist en is relevant voor een grote groep Nederlandse burgers. De religieuze identiteit van scholen is daarom van absolute meerwaarde voor nu en de toekomst.
Meer weten?
Het onderzoeksverslag is hier te vinden.
1: Driestar educatief voert dit onderzoek uit in Radiantverband, zichtlijn 2: de socialiserende en personaliserende functie van onderwijs. Delen van dit verslag zullen ook gebruikt worden in de verslaglegging door de drie hogescholen.