Wat is een herbergzame school en wat maakt het zo passend voor een christelijke school? Lees het in dit interview met Bram de Muynck.
Wat is eigenlijk een herbergzame school?
Een herbergzame school is niet een geïsoleerd instituut waar kinderen leren, maar vooral een hechte gemeenschap van personen die aan elkaar geven zijn. Die gemeenschap is breder dan de school zelf en omvat verschillende lagen: de kinderen, het personeel en de ouders.
Alle betrokkenen vormen samen de schoolgemeenschap en dragen ieder op zijn eigen manier bij aan de ontwikkeling van alle kinderen. Het is tegelijk een plek van herbergzaamheid, je zou kunnen zeggen dat er plek is voor iedereen, dus ook voor de ouders.
Er zijn meer woorden in omloop die hiervoor gebruikt worden, zoals inclusief of thuisnabij…
Over elk woord zijn mooie dingen te zeggen. Het woord inclusief laat iets doorklinken van het welkom zijn zoals je bent. Thuisnabij houdt doorgaans in dat kinderen dichtbij huis onderwijs krijgen. Ik zou het ook graag de betekenis geven dat de school een ‘huiselijke sfeer ademt’.
Daarmee bedoel ik dat de professional alle ervaringen van het kind, inclusief verdriet of boosheid, begripvol benadert, eigenlijk zoals een vader of moeder zou doen. De leerkracht mag nabijheid geven om de emotie bespreekbaar te maken zodat de rust terugkeert en het kind weer open staat om te leren en anticiperen op de ander.
Wat maakt herbergzaam onderwijs zo passend voor een christelijke school?
Het woord herbergzaam is verbonden met onze identiteit. Als christelijke scholen willen we niet doen alsof we in een nette, opgepoetste wereld leven, alsof er geen kwaad, zonde en kwetsuren zouden bestaan. In de navolging van Christus dienen we juist als eerste aandacht te hebben voor kwetsbaarheid.
Als we kijken naar het kruis moedigt dat ons aan om open te staan voor de verborgen schoonheid van de gebrokenheid, zoals mijn collega professor Kater (TUA), recent treffend heeft beschreven. Tegelijk weten we dat alle kwetsbaarheid in het lijden van Christus is gekend, dat kan ons ook troosten en steunen in onze opdracht.
We zijn afhankelijk van God maar ook van elkaar. Ieder heeft steun nodig. We mogen elkaar dienen met de gaven die God ons geeft, zo kan ieder in de gemeenschap iets betekenen voor de ander. Dan maakt het niet uit of je ouder bent, kind of professional. Ieder draagt op zijn eigen wijze bij aan de bedoeling van de gemeenschap.
De herbergzame school verlangt een gemeenschap te zijn waar ieders gaven tot ontwikkeling komen en tot eer van God en ten dienste van de naaste worden ingezet.
Hoe kan dat er praktisch uit zien?
Bijvoorbeeld door aandacht te hebben voor elkaar bij de start van de dag. Ook in de hogere groepen is het verstandig ontvangstgesprekken te blijven voeren die gaan over wezenlijke dingen. Ik denk ook aan een schoolklimaat waarbij ruimte is om je kwetsbaar op stellen, kinderen die hun vragen of zorgen met elkaar willen delen. Bijvoorbeeld over hun zieke oma, of over een plagerij op het plein.
Fijngevoelige leraren die het risico op emoties bij kinderen toelaten en de onzekerheid aandurven om spannende zaken open met elkaar te bespreken. Een plek waar recht gedaan wordt aan gevoelens, kinderen leren zorg te dragen voor elkaar en relaties herstellen. Tijd voor deze zaken betekent niet dat er niet hard gewerkt wordt.
Soms wordt gesuggereerd dat aandacht hiervoor het leren in de weg staat. Niets is minder waar. Daar waar door vertraging en begrip innerlijke rust en vrede ontstaat, komt ook ruimte vrij om te leren van een goed voorbereide les.
Wat is een knelpunt dat dit ideaal in de weg kan staan?
De eisen die gesteld worden aan de leraar leiden vaak tot spanning. De leraar wil wel vertragen maar er moet zo veel: van de overheid, maar vaak ook van ouders. Dan kom ik toch weer bij de gemeenschap uit waar we mee begonnen.
Als de school en ouders het gedeelde verlangen hebben bij te dragen een herbergzame school kan het accent op de ontwikkeling van het eigen kind verschuiven naar het gezamenlijk belang. Duidelijkheid over werkwijzen in de schoolpraktijk kunnen bijdragen aan heldere verwachtingen bij ouders, de schoolleiding heeft hierin een grote rol.
Wat zou je als laatste nog graag willen zeggen?
Laten we voor elkaar geen mooie schijnwereld in stand houden, er bestaan geen modelgezinnen of modelklassen. We weten dat we zondig zijn en toch schamen we ons voor de rafelranden. Laten we veiligheid creëren om hier open over te zijn en elkaar steunen. Alle kwetsuren doen een beroep op de herbergzaamheid. Zo kunnen we groeien in een liefdevolle en genadige levenshouding, we zijn uiteindelijk allemaal afhankelijk van genade.
Dank Bram, voor deze korte samenvatting, een inkijkje in een herbergzame school.
Webinar Herbergzaam onderwijs
Meer weten over Herbergzaam onderwijs? Kijk en luister mee naar een speciaal webinar op 4 februari.
Lees hier meer.
Kenniskring Herbergzaam onderwijs
Maak kennis met het kenniskring Herbergzaam onderwijs via onderstaande video:
Meer interessante blogs van de kenniskringleden