Welke waarden vinden leerlingen uit havo 4 het belangrijkst? Henk Vermeulen van het lectoraat Christelijk leraarschap verbaasde zich over de uitkomst, en was zelfs een beetje teleurgesteld.
We hadden het in de klas over allerlei aspecten van cultuur, onder andere waarden en normen. Leerlingen vinden dat een moeilijk onderwerp. Een simpele vertaling van ‘norm’ in ‘gedragsregel’ is snel uit te leggen, zeker als je er een paar voorbeelden bij noemt. Maar die waarden zijn veel lastiger. Ze zijn al snel te abstract, leerlingen houden heel lang de link vast met financiële waarde, en dan heb je ook het probleem van de samenhang: is de volgorde nu ‘normen en waarden’ of ‘waarden en normen’?
Uiteindelijk begint het de meeste leerlingen wel te dagen en dan komt voor mij het belangrijkste moment: ik wil dit onderwerp verbinden met hun eigen leven. Ik heb uitgelegd hoe belangrijk waarden in het leven van mensen zijn. Ik heb vele voorbeelden van waarden laten zien en nu wil ik graag dat ze ‘tot zichzelf inkeren’. Daarom geef ik ze de opdracht om drie waarden op te schrijven die zij voor hun eigen leven belangrijk vinden.
Vervolgens vraag ik ze om die drie waarden te waarderen: de belangrijkste krijgt nummer een, de andere respectievelijk twee en drie. En dan verzamelen we het resultaat: welke waarde zetten de leerlingen van deze klas op een reformatorische school bovenaan in hun leven?
Het resultaat is overduidelijk: gezondheid en vrijheid laten alle andere waarden heel ver achter zich. Nog preciezer gezegd: alleen deze waarden hebben in de klas de eerste plaats gekregen. Dat geeft natuurlijk aanleiding tot gesprek. Zijn dit niet precies de twee waarden die in alle onderzoeken onder de Nederlandse bevolking bovenaan staan? En wat zegt dat dan over ons als christenen?
De leerlingen vinden dit deel van de les nog lastiger dan de bespreking van waarden en normen in het algemeen. Een enkeling is wel geneigd om met me mee te denken, maar een groot deel van de klas kijkt me vol verbazing aan. Wat is er mis met gezondheid en vrijheid?
Naar mijn gevoel lukt het me niet om met elkaar de omslag te maken en te concluderen dat er in het leven van een christen andere waarden bovenaan behoren te staan. Ik hoop dat ze het niet merken, maar ik sluit de les een beetje teleurgesteld af. Deze les maakt me opnieuw duidelijk hoe belangrijk het is dat de christelijke identiteit echt doorwerkt in alle lessen van alle collega’s – en ook in de gesprekken die thuis en binnen de kerkelijke gemeente gevoerd worden.