Het onderwerp kerkverlating staat dit jaar hoog op de agenda van de kerkelijke synodes. In diverse publicaties over het thema komen verschillende oorzaken naar voren.
Door Elsbeth Visser-Vogel en Janneke Westerink
Sommigen zien het gevaar vooral in het leven in een stad, anderen typeren kerkverlating als onvermijdelijk teken van de eindtijd. In plaats van het bestuderen van redenen om de kerk te verlaten, zou het ook goed zijn om naar de andere kant te kijken: wat houdt jongeren bij de kerk?
Deze vraag staat centraal in een onderzoek van professor David Dollahite en Emily Layton van de Brigham Young Universitity. Zij interviewden 80 jongeren en hun gezinnen, verbonden aan verschillende kerken. De belangrijkste uitkomst: relaties zijn cruciaal. Layton: ‘Relaties in het gezin, met geestelijke leiders en leden van de geloofsgemeenschap zijn bepalend voor de beleving van hun godsdienst’.
Dollahite en Layton onderscheiden zeven ankers van religieuze commitment, oftewel betrokkenheid: God, religieuze tradities en rituelen, de denominatie, gemeenteleden, ouders, religieuze teksten en religieuze leiders. Deze zeven ankers leiden tot verbondenheid aan religie.
Eigenlijk staat bij alle zeven ankers de relatie centraal. Dat geldt ook met betrekking tot religieuze tradities en rituelen. Denk daarbij aan het deel uitmaken van een gelegenheidskoor of het samen houden van een maaltijd op een religieuze feestdag. Het gaat jongeren daarbij niet zozeer om de onderliggende betekenis, maar vooral om het contact en de gezelligheid met elkaar.
Minstens zo belangrijk is de band tussen ouders en hun kinderen. Als ouders open en begripsvol zijn, is een jongere eerder geneigd om hun opvattingen te respecteren en hen om advies te vragen. Jongeren kiezen er dan bewuster zelf voor om naar de kerk te gaan, in plaats van ‘omdat het nou eenmaal moet’.
Uiteindelijk is voor elke jongere een persoonlijke verhouding met God belangrijk. Dat kunnen opvoeders niet bewerkstelligen. Wel kunnen ze een klimaat creëren waarin jongeren de ruimte hebben om zich op verschillende manieren te verbinden. Op die manier blijven jongeren in de kerk, waar de Geest werkt.
N.a.v.: Layton, E., Dollahite, D. C., & Hardy, S. A. (2011). Anchors of religious commitment in adolescents. Journal of Adolescent Research, 26, 381-413.