Een frisse kijk op gedrag. Wat zit er achter gedrag van leerlingen en welke invloed heb jij daarop? Daar gaat ons symposium Passend onderwijs dit jaar over. Een voorbeeld.
De schoolbel gaat bijna. Bij het schoolhek staan ouders te wachten op hun kinderen. Groep 5 komt naar buiten. Nathan ziet er boos uit en loopt gelijk naar zijn moeder: “Ik heb vandaag niet rustig kunnen werken, mam. Merel bleef maar wiebelen op haar stoel. Ik word er gek van. Ik heb niet eens mijn werk afgekregen. Waarom moet ik naast haar zitten?” De moeder van Merel hoort het en verontschuldigt zich: “Ja ze heeft ADHD, dit gebeurt soms.” Ook de juf heeft het gehoord en loopt naar Nathans moeder toe: “Sorry hoor voor dit voorval, Merel heeft veel moeite om stil te zitten, dat komt omdat ze ADHD heeft, daar kan ik weinig aan veranderen.”
Afwijking van de normen
Het gebeurt helaas maar al te vaak dat we gedrag wat we lastig vinden verklaren door een kind een label te geven zonder dat we verder op zoek gaan naar manieren om beter met dit gedrag om te gaan. Ook dit voorbeeld maakt dat pijnlijk duidelijk. De moeder van Merel praat het gedrag goed met een verwijzing naar haar stoornis en ook de leerkracht zoekt de verklaring van Merels gedrag alleen in het feit dat ze ADHD heeft. Waarom hebben we zo’n label eigenlijk nodig? Waarom vinden we het zo moeilijk om te gaan met afwijkingen van de ‘geldende normen’ en proberen we dat goed te praten met een label?
Wat heeft Merel nodig?
De vraag is of labelen je echt verder helpt. Door alleen naar Merels stoornis te kijken, is het gevaar dat je blijft hangen in het feit dat ze ADHD heeft en dat je daar als leraar weinig aan kunt doen. Je kunt haar zeker tegemoet komen door haar wiebeltijd te geven en te accepteren dat ze niet de hele morgen stil kan zitten. Dat betekent echter niet dat je haar lastige gedrag moet goedpraten. Het is ook jouw taak om samen met haar te zoeken naar manieren om met de drukte in haar hoofd om te gaan. Wat heeft Merel nodig van jou als leraar om bepaald gedrag te kunnen verminderen of voorkomen? Grote kans dat in een gesprek naar bovenkomt dat Merels gedrag ook te maken heeft met de interactie in de klas en met jou als leraar.
Verwachtingen
Jouw gedrag en jouw persoonlijkheid hebben invloed op je leerlingen. De relatie die jij met iedere leerling hebt, is voor een groot deel leidend voor hun gedrag. Je hebt allemaal wel een leerling met wie je maar moeilijk door één deur kunt. Laat je dat merken? En in hoeverre is het terecht dat jij je aan die ene leerling stoort? Mogelijk heb je te grote verwachtingen van hem of haar. Het helpt om regelmatig bij dit soort vragen stil te staan. Hoe je over leerlingen denkt, werkt namelijk door in je handelen. Neem maar eens twee leerlingen in gedachten: één leerling waarmee je een goede relatie hebt en één leerling waarmee je meer moeite hebt in de omgang. Turf tijdens een deel van de les hoe vaak je positief en negatief reageert. Merk je verschillen op?
Wat zijn jouw beweegredenen?
Ik realiseer me natuurlijk dat het niet altijd makkelijk is om te gaan met leerlingen die regelmatig je les verstoren. Het kan frustrerend zijn, ten koste van je motivatie gaan en de relatie met zo’n leerling onder druk zetten. Het is zinvol om jezelf dan eens de vraag te stellen: waarom wil ik toch mijn best doen voor alle leerlingen? Wat beweegt mij en wat kan ik mogelijk veranderen om beter om te kunnen gaan met lastig gedrag in de klas? Tijdens ons
symposium Een frisse kijk op gedrag, willen we hier dieper op ingaan. We zullen recente inzichten over gedragsproblemen bespreken en in workshops willen we jullie laten ervaren dat het zin heeft om verder te kijken dan de diagnose die een kind heeft. Hopelijk raak je geïnspireerd om probleemgedrag vanuit een breder perspectief te bekijken en zie je nieuwe mogelijkheden om ook die ‘lastige’ leerling zo goed mogelijk te helpen.