Leraren zijn niet alleen tijdens de dagopening of tijdens ‘geestelijke’ gesprekken verwijzers naar Christus. Dat zou een ongezond dualisme zijn, betoogt H. (Henk) Vermeulen, projectleider van het lectoraat Christelijk leraarschap.
Ooit gaf ik les in een lokaal dat grensde aan een groenstrook. Allerlei bomen en struiken schoten direct achter het raam op. Daarachter lag een stille parkeerplaats, omzoomd met groen, waar bijna nooit iemand kwam. In de verte een onbestemd gebouw. Het was een oase midden in de drukke Rotterdamse wijk Schiebroek.
Ook de vogels vonden het een mooie plek. Koolmeesjes, boomklevers en boomkruipers, Vlaamse gaaien – ze kwamen allemaal van tijd tot tijd hun scheppingspracht showen. Soms onderbrak ik er mijn les voor: ‘Kijk nou toch eens, jongens!’ En dan keken we stil naar het moois dat er te zien was.
Als leraar ben je een verwijzer, beweerde ik later. We waren bij elkaar met een groep mensen die nadachten over christelijk onderwijs en bij de opening las ik het woord van Johannes die de Heere Jezus aanwijst: ‘Zie het Lam van God, dat de zonden van de wereld wegneemt.’ Ik gebruikte daarbij de afbeelding van Johannes op het Isenheimer altaar (Matthias Grünewald ca. 1510). Het is een krachtig beeld, vooral vanwege de nadrukkelijk uitgestrekte en op Christus gerichte vinger. Zo mogen we in de klas verwijzers zijn naar Christus.
Het gebruik van het schilderij op deze manier heeft één nadeel: het gaat in het onderwijs niet alleen om het aanwijzen van de Heere Christus als degene die de zonden wegneemt. Soms wordt het (belang van het) christelijk onderwijs daartoe verengt. Maar leraren zijn niet alleen verwijzers tijdens de dagopening of tijdens ‘geestelijke’ gesprekken. Dat zou een ongezond dualisme zijn. Denkend vanuit Christus ontsluiten we de werkelijkheid. Hij is het Woord waardoor alles geschapen is (Psalm 33). Hij is het Woord waardoor de Heere alles draagt. Hij is het hart van de wereldgeschiedenis. Hij is de reden dat er nog leven mogelijk is op deze aarde. Dan doet de leraar als verwijzer naar Christus veel meer dan alleen spreken over rechtvaardiging of heils toe-eigening. De hele werkelijkheid komt voor hem en zijn leerlingen in een ander licht te staan.
In de vakantie las ik het boek van Piet Raes: Christelijk leraarschap, lesgeven en leren christelijk oriënteren. Hij kiest op de omslag van zijn boek een ander schilderij, namelijk dat van Willem Drost over het visioen van Daniël (1650). De engel legt op het schilderij de ene hand beschermend en ondersteunend op Daniëls schouder. Met de andere hand wijst hij. Piet Raes zegt: zo oriënteert, zo richt hij de blik van Daniël.
Ik vind dat een prachtige aanvulling op het schilderij met de wijzende vinger van Johannes. Christelijk oriënteren, de blikrichting sturen. Dat is wat we mogen doen in het christelijk onderwijs: leerlingen op een christelijke manier leren kijken. Leren kijken naar de Heere Jezus, en vanuit Hem naar al die dingen die zich voordoen in de werkelijkheid. Kijk nou toch eens, jongens!