Wanneer heb je voor het laatst gelachen? Zo lachen dat de tranen over je wangen rollen en je bijna niet meer op je stoel kan blijven zitten? Als ik mensen zo zie lachen, begint het bij mij ook te kriebelen. Ik voel me vrolijk worden als ik het plezier van anderen zie. Lachen werkt aanstekelijk.
Goedgunstige humor
Bij onze speurtocht naar werkzame principes bij de ‘collective self-efficacy’, de teamspirit kortgezegd, kwamen we op humor. In een herberg heeft ook de lach een plaats. Bij herbergzaamheid hoort dus ook humor. Daar wilde ik meer van weten.
Zo kwam ik op een begeleidingsmethode die humor als uitgangspunt neemt en een hoeveelheid humoristische begeleidingstechnieken beschreven heeft.* Wie denkt aan een gortdroog boekje, heeft het mis. Alle methodieken worden vergezeld van praktijksituaties, die je vaak doen glimlachen. Dan hebben we het over positieve humor.
De auteur noemt dat ‘goedgunstige grapjes’. Geen spot, bittere of zwarte humor of uitlachen, maar constructieve humor. Goedgunstige humor: dat is humor die de ander het beste gunt. Omdat humor een band schept. Omdat humor de angel eruit haalt bij oplopende spanning. Omdat lachen gezond is voor een mens.
Wanneer je hoofdpijn hebt, kun je of een aspirientje nemen of een poosje gaan lachen. Het effect blijkt hetzelfde. Het is het werkzame principe van cliniclowns in de ziekenhuizen. Kinderen aan het lachen brengen en zo de pijn reduceren. Lachen blijkt ook goed voor ons hart- en vaatstelsel en de bloeddruk. Hoeveel lach is nodig voor een gezond leven? Een indicatie is ‘driemaal per dag zeven seconden’.
Humor en de ernst
Waar blijft de ernst vroeg iemand mij. Ik zie dat humor juist wordt ingezet bij ernstige en moeilijke situaties. Leerkrachten en docenten lopen volop aan tegen de gebrokenheid in het leven. Het is een zwaarte die kan deprimeren, je naar beneden kan trekken. Humor maakt de situatie lichter.
Ook zet humor een situatie in een ander perspectief, zodat de grootte van een casus kleiner wordt en er gerelativeerd kan worden. Deelnemers aan het onderzoek gaven aan dit nodig te hebben om het vol te kunnen houden. Maar misschien bedoelde de vraagsteller met ernst nog iets anders. Wat heeft humor te maken met de ernst van het leven met God. Humor komt immers overal voor en is niet typisch christelijk te noemen.
Hoe verhoudt de ernst van het leven zich tot humor? Dan moet ik denken aan een ander ouder boekje van Okke Jager over ‘de humor van de Bijbel in het christelijk leven’. De Bijbel blijkt humoristische passages te bevatten. Wanneer wij denken de hemel te bereiken met onze hoge toren in Babel, staat er dat God moet afdalen. Zo hoog komen wij helemaal niet. God prikt in ons opgeblazen ego. Hij zet ons mensen in een kleiner perspectief en relativeert ons drukke bezig zijn. God zet de mens op zijn nummer. Ernst en humor gaan hier samen op.
Samenbindend
God heeft de mens humor gegeven als samenbindende kracht tussen mensen. Humor kan ook een plaats hebben in de individuele band met de Schepper. Laat ik daarom afsluiten met een gedicht wat ik vond in het boekje van Jager. Het is geschreven door Elisabeth ChÊixhaou wat een pseudoniem is van Bontje Louise Elise Boukema.
O humor Gods
O humor Gods, o fijne lach,
Die oplicht na de zware dag!
O meesterlijke, kleine daad,
Die mij mijn dwaasheid proeven laat
Met zoveel milde, ted’re spot,
Dat ik terug moet lachen, God,
Mij in Uw armen stort: een kind,
Dat onverwachts den Vader vindt,
Zijn toegebogen warmte voelt,
En blij begrijpt wat Hij bedoelt –
Verlossend klein wordt, - dan bevrijd
Afglijdt, tot spelen in de tijd!
*M. Janssens,
Humor, een relativerende begeleidingsmethode. Anders omgaan met verstandelijk gehandicapten in specifieke situaties, 2003 Nelissen.
Kenniskring Herbergzaam onderwijs
Maak kennis met het kenniskring Herbergzaam onderwijs via onderstaande video:
Meer interessante blogs van de kenniskringleden