Veel docenten Nederlands krijgen met succes hun leerlingen aan het lezen: geweldig! Maar voor al die lezende tieners moet je wel genoeg aanbod hebben. Hoe kom je aan goede boeken?
De meeste jongeren kijken liever naar een beeldscherm dan in een boek. Als je van lezen houdt, vinden anderen je vaak een nerd. Soms moet je je zelfs verdedigen als je liever leest dan gamet of filmpjes kijkt. De teneur lijkt te zijn: lezen is saai!
Lezen is leren
Gelukkig lukt het veel docenten tieners aan het lezen te krijgen. Ze creëren leestijd onder de les in de wetenschap dat hun leerlingen al lezend veel leren: hun kennis van de wereld neemt toe, hun woordenschat en taalontwikkeling groeien, hun empathisch vermogen wordt gestimuleerd en ze krijgen inzicht in de opbouw van een verhaal. Gelukkig hoeft dat allemaal niet meteen meetbaar te zijn. De docenten zijn overtuigd van het nut van lezen.
Recent mailde een docent: ‘Onze eerste- en tweedeklassers krijgen twintig minuten leestijd, en dat willen we doorzetten naar de derde klas. We moeten nu onze leesboekenvoorraad in de mediatheek gaan vergroten. Maar hoe komen we aan goede boeken?’
Wat kies je?
In het christelijk en reformatorisch onderwijs hebben docenten en ouders een kritische houding ten aanzien van moderne (jeugd)literatuur. Dat is begrijpelijk. Ze willen niet zo maar ieder boek aanbieden, of het in literair opzicht nu goed is of niet. De
inhoud kan immers op gespannen voet staan met de Bijbel en hun opvoedingsidealen.
Binnen sommige docententeams en vaksecties wordt daar veel over gesproken en duidelijk beleid op gemaakt. Anderen selecteren boeken intuïtief, maar zouden daar graag meer handvatten voor willen hebben.
Doorgaans worden aan een boek dat kinderen zelfstandig lezen hogere ‘identiteitseisen’ gesteld dan aan een boek dat gezamenlijk gelezen of voorgelezen wordt. In het laatste geval kan de docent steeds de inhoud of de vorm en structuur bespreken.
'Alles komt goed, altijd'
Een boek dat daarvoor kan dienen, is
Alles komt goed, altijd van de Vlaamse auteur Kathleen Vereecken. Het heeft recent de Woutertje Pieterse Prijs ontvangen, een hoge bekroning. Dat betekent ook dat er lessuggesties bij het boek zijn ontworpen. In groep 8 en de brugklas kan het boek prima voorgelezen worden. De leerlingen zullen intens meeleven met Alice die Eerste Wereldoorlog van nabij meemaakt.
Sluit het boek aan bij de identiteit van de school? Dat is niet het geval. Alice is rooms-katholiek, de pastoor en de kermis komen in het verhaal voor en er wordt op een manier over de hemel verteld die de leerlingen niet gewend zullen zijn. Dat neemt niet weg dat dat realistisch is en passend bij dit verhaal in die tijd. In het kader van
burgerschap en het vergroten van de
kennis van de wereld is dit boek een geschikte keuze. Het verhaal is mooi, sober en waardig geschreven en er komt geen grove taal in voor.
Dit boek is ook te leen in onze mediatheek.
Een mooi boek
Wat maakt dit boek voor leerlingen aantrekkelijk? Het ziet er mooi uit: het is een stevige, gebonden uitvoering waar veel zorg aan is besteed. De omslagtekening loopt door op de achterkant. Het boek heeft een donkerblauw binnenwerk en de tekst is blauw gedrukt. De bladspiegel is royaal en er staan nooit meer dan 25 regels op een pagina. Ieder nieuw hoofdstuk begint op een rechter pagina; soms is de linker daarnaast leeggelaten. Alle hoofdstukken hebben ten minste één en soms twee paginagrote illustraties. Er is dus in alle opzichten veel zorg aan besteed en dat verdient het verhaal ook.
Meedenken?
Net als dit boek zijn er meer titels die misschien niet één op één in het gewone boekenaanbod van de school passen, maar die daar wel ergens een plaats zouden kunnen krijgen. Driestar educatief doet onderzoek naar het omgaan met moderne jeugdliteratuur, de communicatie erover en didactiek die er mogelijk bij past. Als u belangstelling hebt om daarover mee te denken, kunt u contact opnemen met
Janneke de Jong, docent Nederlands en onderzoeker.