Ga meer buiten spelen, zelfs de koningin zegt het! Bij wijze van spreken dan, want Máxima had het nog even lastig met de grote platte knoop die ze moest leggen. Onlangs opende ze het nieuwe scoutinglandgoed in Flevoland. Weliswaar is zij beschermvrouwe van de ‘padvinders’, maar met haar aanwezigheid onderstreepte zij tegelijkertijd dat buiten spelen in de natuur ontzettend belangrijk is voor kinderen.
Zo denken ook de ouders van de scouts er over. Scouting Nederland heeft hen gevraagd wat de belangrijkste reden is dat kinderen minder buiten spelen. Daarover zijn ze opvallend eensluidend: de digitalisering. “Concurrentie van computer, tablet, mobiel, tv” werd door 94 procent van de ouders genoemd. Er zijn nog allerlei andere oorzaken, zoals onvoldoende uitdagende buitenruimte en te weinig tijd van de ouders, maar de eerstvolgende daarvan wordt maar door 33 procent van de ouders genoemd.
Ook Jantje Beton trok vorige week aan de bel en meldde op de Nationale Buitenspeeldag, 10 juni, dat een op de vijf kinderen nauwelijks buiten speelt, mede doordat ze steeds meer tijd doorbrengen achter de tv of de computer.
Buitenspelen
Scouting Nederland en Jantje Beton kregen maandag een steuntje in de rug van een groep Spaanse wetenschappers. Zij onderzochten 2593 kinderen tussen de zeven en tien jaar in Barcelona en bestudeerden gedurende een jaar hoe hun hersenen zich ontwikkelden. Kinderen van scholen met veel groen in en rond de school hebben een betere ontwikkeling van het werkgeheugen en worden minder snel afgeleid. Volgens de onderzoekers hangt dit samen met de verminderde blootstelling aan uitlaatgassen. De boodschap is helder: zorg voor groen in de stad, dat komt de hersenontwikkeling van kinderen ten goede.
Diverse wetenschappers hebben intussen vraagtekens geplaatst bij het onderzoek en de conclusies ervan. Ze wijzen erop dat er allerlei andere factoren een rol kunnen spelen, zoals de gezinsomstandigheden en het verschil tussen een armere en rijkere buurt. Groene longen in de stad leiden niet zonder meer tot fitte hersenen.
Ook al moet je voorzichtig zijn met conclusies uit elk van die afzonderlijke onderzoeken, toch is er langzamerhand een flinke stapel aanwijzingen die ouders en scholen tot nadenken moet stemmen. Groen op het schoolplein en in de woonomgeving nodigt uit tot buitenspelen, gaat samen met een betere gezondheid en minder psychische aandoeningen en een beter leerklimaat voor kinderen. Na de speelpauze is de concentratie van leerlingen beter. Buitenspelen is goed voor de sociale en motorische vaardigheden en voor de cognitieve ontwikkeling.
Video
De koningin heeft dus gelijk. Maar tegelijkertijd zijn er andere onderzoeken waardoor het lijkt of zij tegen de bierkaai vecht. Kinderen en jongeren vertonen steeds vaker overgewicht, mede door het minder bewegen, met de auto naar school brengen en de toenemende schermtijd. Half juni meldde onderzoeksbureau GfK dat 96 procent van de jongeren tussen de 13 en 19 een smartphone heeft. Cisco, een toonaangevend bedrijf op het terrein van netwerkapparatuur, presenteerde enkele weken geleden een toekomstvisie die er niet om liegt. Het bedrijf verwacht dat het totale internetverkeer de komende vijf jaar verdrievoudigt. Die groei zit vooral in het aanbieden en bekijken van video’s. In 2019 zal naar verwachting 80 procent van al het internetverkeer uit video bestaan. Elke seconde stroomt er dan zo veel video over het web dat je twee jaar nodig zou hebben om dat allemaal te bekijken. Een redacteur van de Washington Post formuleerde het zo: “In 2019 is het internet min of meer één dikke videopijp.”
Alternatieven
Misschien moeten de koningin, die scholen en al die ouders nog zeven stappen verdergaan dan knopen leggen bij de scouting. Draai die videokraan dicht, ontmoedig het kijkgedrag, organiseer schermvrije verjaardagen, lever een waarschuwingssticker bij smartphones (“dit product brengt ernstige schade toe aan uw gezondheid”), ga samen met de kinderen op de fiets naar de moestuin buiten de stad, geef vier middagen per week een uur bewegingsonderwijs, zet op de liftdeur dat die alleen toegankelijk is voor 70-plussers en mensen met een handicap, maak roltrappen alleen via een omweg bereikbaar. Zodat het weer wijs is om te bewegen in plaats van naar zo’n scherm te staren.
Deze blog verscheen ook als column met de titel ‘Internet wordt één dikke videopijp’ in de rubriek ‘Welbeschouwd’ in het Reformatorisch Dagblad, 20 juni 2015.