Een date met de onderwijsinspectie 20 april 2017 Door Dr. Neely Anne de Ronde-Davidse

In een oude meelfabriek aan het Amsterdam-Rijnkanaal in Utrecht was vorige week het jaarlijkse congres van de onderwijsinspectie. Na de presentatie van De staat van het onderwijs konden we speeddaten met mensen van de onderwijsinspectie en verschillende workshops bezoeken.

Dat speeddaten leek me wel wat. Ik had een vraag ingediend over de druk die leraren ervaren vanuit de onderwijsinspectie. Ik wilde weten of die druk wel terecht is. Met name omdat scholen die (vrijwel) inclusief werken, daar vaak helemaal niet over klagen. Waarom zijn er verschillen tussen scholen? Waarom durft de ene school een leerling wel een half jaar terug te zetten in de leerlijn en zegt een andere school dat ze daarop afgerekend wordt? 

Niet terecht

Mijn speeddate bleek niemand minder te zijn dan Arnold Jonk, plaatsvervangend inspecteur-generaal. Volgens hem is het niet terecht als scholen het gevoel hebben dat ze veel verantwoording moeten afleggen over eisen die vanuit de overheid gesteld worden. Jonk gaf aan dat er vanuit de inspectie juist veel ruimte is om je eigen keuzes te onderbouwen. Waarom is de ervaren werkdruk van leraren dan toch toegenomen sinds de invoering van passend onderwijs? Daar praatten we een tijdje met elkaar over door. 

Neem als school je ruimte

Het is moeilijk te zeggen hoe het kan dat leraren passend onderwijs als extra druk ervaren, terwijl het aantal verwijzingen naar het speciaal (basis)onderwijs sinds 2011 nauwelijks is afgenomen. Reguliere scholen hebben ongeveer evenveel zorgleerlingen als voor de invoering van passend onderwijs. Wat is er dan aan de hand? Zijn de onderwijsbehoeften complexer geworden en sluit de huidige didactiek daar niet goed meer bij aan?
De tien minuten waren bijna om, maar gelukkig konden Arnold Jonk en ik nog even van gedachten wisselen over hoe je werkdruk kunt verminderen. De belangrijkste boodschap van de inspectie: neem ruimte. Als je als school je eigen keuzes kunt verantwoorden, is dat prima. 

Informeel leren met elkaar

In mijn eigen workshop die dag heb ik ingezoomd op hoe een bepaalde teamcultuur je kan helpen ervaren werkdruk te verminderen. In een reflectieve cultuur waarin we elkaar helpen om samen alle leerlingen te bieden wat zij nodig hebben, kunnen we inclusief onderwijs gestalte geven. Drie concrete vragen kunnen je helpen om daar binnen je school mee aan de slag te gaan:

1. Wat kun je op de volgende bouwvergadering schrappen om tijd in te ruimen om eigen leervragen te bespreken? Uit het rapport De staat van de leraar 2017 blijkt dat zulke vormen van informeel leren nog te weinig worden benut en er ook te weinig tijd voor is, terwijl ze juist essentieel zijn om je werkdruk te verminderen.
2. Hoe open is de cultuur op jouw school? Wat kun je zelf ondernemen om meer ‘open deuren’ te creëren binnen jouw school? Het informele, leervraag gestuurde leren vraagt om een open cultuur op school waarin jouw klas niet alleen jouw klas is.
3. Neem een ‘zorgleerling’ uit je klas in gedachten waarbij je je handelingsverlegen voelt. Wat kan jou op teamniveau ondersteunen om je daarin bekwamer te gaan voelen? 

Contact

Natuurlijk is een bepaalde teamcultuur alleen niet genoeg om werkdruk te verminderen. Meer factoren spelen een rol. Wil je daar meer over weten, of daarmee aan de slag? Vraag de gedrukte versie van mijn lectorale rede aan bij Linda Wolswinkel en kijk eens op onze website naar het reflectie- en ontwikkelingsmodel voor leraren en scholen (reflectiemodel SAM).