Handreiking: Back to school: een goede start met je leerlingen

Back to school: een goede start met je leerlingen met ene driehoeks- of groepsgesprek. Tips en voorbeeldvragen voor mentoren, coaches en docenten in het VO.
 

Doelen:

• Zicht op hoe het afstandsonderwijs is gegaan;
• Onderhouden van de relatie met je leerlingen en hun ouders;
• Zicht op hun welbevinden en ontwikkeling.

Benut je gewone gesprekstechnieken

Met ouders en/of leerlingen zul je mogelijk nog een digitaal gesprek voeren. Ook dan kun je terugvallen op je ervaring met een goede gespreksopbouw. De kern van je gesprek is hetzelfde als in een ontmoeting op school.

• Bereid je voor aan de hand van een gespreksleidraad, bijvoorbeeld degene die op school wordt gebruikt, aangevuld met voorbeeldvragen voor jezelf. De vragen van de gespreksleidraad kun je vooraf delen met ouders/leerlingen ter voorbereiding.
• Maak in het begin goed contact door te vragen hoe het met de ander is en te zorgen voor een goede sfeer in het gesprek.
• Benoem het doel en de structuur van het gesprek, zodat de verwachtingen gelijk zijn.
• Bied een luisterend oor, vraag door en vat samen wat jij hoort en ziet.
• Besef dat jij en een ouder een andere rol hebben: ouders zijn kwetsbaar in de liefde voor hun zoon/dochter én eerstverantwoordelijke, jij bent een professionele partner.
• Soms moet je toch directief zijn en stelling nemen. Beargumenteer dat duidelijk. “Ik vind dat...”.

Valkuilen bij communicatie op afstand

• Je zult nog met regelmaat contact hebben via digitale kanalen. Wees expliciet over wat je denkt/voelt en bedoelt. Vraag vaker wat de ander denkt/voelt en bedoelt en controleer ook vaker of je elkaar goed begrijpt. Zeker bij e-mailen mis je een belangrijk deel van de non-verbale communicatie en is de kans dat je dingen verkeerd interpreteert groter.

• Als je via een beeldverbinding communiceert, benoem dan dat privacy belangrijk is voor het bouwen aan vertrouwen en om misbruik van informatie te voorkomen. Spreek concreet af hoe jullie dit doen.   

Benut de ervaringen van je leerlingen

Pubers zitten in een bijzondere ontwikkelingsfase, ze willen autonomer worden en hebben tegelijkertijd nog duidelijke begeleiding en begrenzing nodig. Die sturing is nodig omdat hun executieve functies nog volop in ontwikkeling zijn. Tevens ontwikkelen ze een eigen identiteit, op weg naar volwassenheid. Dat gebeurt door veel met leeftijdsgenoten om te gaan. Ook vindt er een proces plaats van losmaken van de ouders. De afgelopen periode waren zij veel thuis en hadden ze veel minder en/of op een andere digitale wijze contact met leeftijdgenoten. Ook het losmaken van ouders was lastiger, omdat ze elkaar vaker zagen thuis. Voor de ‘doorsnee-puber’ is de corona-periode, in dit licht bezien, mogelijk niet de meest makkelijke periode geweest. Het is goed hier aandacht aan te geven in het gesprek wat je kunt hebben met je leerlingen en eventueel hun ouders.  Onderzoek heeft overigens wel aangetoond dat pubers enorm flexibel zijn en goed zijn in het vinden van creatieve oplossingen. Deze vaardigheden kwamen de afgelopen periode goed van pas!

Zo’n gesprek biedt tevens ruimte om de lijn van Biesta vast te houden, door vooral ook aandacht te besteden aan persoonsvorming en socialisatie. Leerlingen hadden buiten school om minder te doen. Vraag daar eens op door. Er zijn bijvoorbeeld leerlingen die zich dienstbaar hebben opgesteld door boodschappen te doen voor ouderen. Zo zijn er meer voorbeelden waarin maatschappelijke betrokkenheid zichtbaar was. Een gouden moment voor bijvoorbeeld je gesprek met je mentorklas. Ze leren van elkaar en je laat zien dat je hun initiatieven waardeert. Dat laatste hebben ze gewoon nodig, respect voor wat ze allemaal gedaan hebben de afgelopen tijd.  Je creëert op deze manier een positieve sfeer en het kan andere leerlingen ook stimuleren zich in te zetten voor anderen in deze tijd.

Driehoeksgesprek

Een driehoeksgesprek is een gesprek waarbij docent, ouder(s) en leerling samen om tafel zitten. Omdat de ouders de afgelopen weken de ontwikkeling van hun zoon/dochter van dichtbij hebben meegemaakt zijn zij de ervaringsdeskundigen. Zij kunnen jou, samen met hun zoon/dochter waardevolle informatie geven over de mooie en minder mooie leermomenten tijdens de periode van afstandsonderwijs. Aan het eind van zo’n gesprek heb je een schat aan informatie over de ontwikkeling van je leerling en het biedt jou als docent tools voor de komende periode!
Praktische tips voor een driehoeksgesprek:

• De setting is voor iedereen prettig en uitnodigend;
• Stiltes laten vallen tijdens het gesprek is niet erg;
• Jij als leerkracht hebt de regie: je heet welkom en sluit het gesprek af. Tijdens het gesprek is je functie vooral die van luisteraar. Vraag door indien nodig;
• Bepaal voor jezelf wat haalbaar is qua tijd, maar bedenk dat 20 minuten wel het minimum is.  

Mogelijke vragen voor het Driehoeksgesprek:

Ouders

• Wat heeft u als positief ervaren de afgelopen periode? Kunt u dat toelichten?
• Waar liep u tegenaan? Kunt u dat verduidelijken met een voorbeeld?
• Kunt u benoemen welke ontwikkeling uw zoon/dochter heeft doorgemaakt de afgelopen periode?
• In hoeverre had uw zoon/dochter begeleiding nodig tijdens het onderwijs thuis?
• Hoe heeft u het afstandsonderwijs als ouder ervaren? Kunt een tip en een top noemen voor ons als school?

Leerlingen

• Hoe vond je het dat je niet naar school kon de afgelopen periode? Vraag eventueel door op wat ze voelden (bang, boos, verdrietig, blij) en hoe sterk dat gevoel was op een schaal van 1 – 10.
• Wat vond je fijn en wat juist niet? Kun je dat uitleggen?
• Waren er momenten dat je het moeilijk had? Had je toen mensen die jou konden helpen?
• Wat heb je geleerd van de afgelopen periode?
• Wat vond je leuk aan afstandsonderwijs en moeten we vooral blijven gebruiken?
• Wat heb je het meest gemist de afgelopen periode?
• Hoe heb je het thuis aan school werken aangepakt?
• Wat heb je gedaan buiten school om?
• Wat heb je van mij nodig nu je weer naar school mag?
• Heb je een tip en een top voor mij als mentor? Of voor de school?

Groepsgesprek met je mentorklas: creatieve werkvorm

Een gesprek met je mentorklas over de afgelopen periode helpt om weer een band op te bouwen. Je kunt het bijvoorbeeld hebben over tips en tops van de afgelopen periode, wat willen leerlingen vasthouden en wat willen ze vooral zo snel mogelijk anders willen. Ook de vraag wat leerlingen buiten school om hebben gedaan kan tot een goed gesprek leiden. Een leuke werkvorm hiervoor is tekenen of expressie. Laat je leerlingen tekenen, schilderen of boetseren hoe ze de afgelopen periode hebben ervaren. Daarna exposeer je in de klas en laat je iedere leerling een toelichting geven. Op deze wijze kan een open sfeer ontstaan, waar ieder zijn/haar verhaal kwijt kan!

Meer informatie? 

Wil je meer weten over bovenstaande of zit je met een specifieke vraag? Neem contact op met één van onderstaande personen

Neely Anne de Ronde-Davidse (lector inclusieve klassen)
E-mail: N.J.DeRonde@driestar-educatief.nl
Telefoonnummer: 0182-540309


 

Mirelle de Lange (onderwijsadviseur): 
E-mail: n.delange@driestar-educatief.nl
Telefoonnummer: 06-52581205

Aletta Pouwelse (onderwijsadviseur):
E-mail: a.c.pouwelse@driestar-educatief.nl
Telefoonnummer: 06-44073731