Dyslexie is niet gevolg van slecht onderwijs 13 februari 2017

Kinderen met dyslexie verdienen erkenning. Bovendien gaan scholen en onderzoekers bij diagnose van dyslexie uiterst zorgvuldig te werk.

Dyslexie is het gevolg van slecht onderwijs. Dat concludeerden drie hoogleraren deze week in het Algemeen Dagblad. Met de kinderen zelf is volgens hen niet veel aan de hand. Volgens onderzoek heeft ongeveer 3,5 tot 5 procent van de leerlingen ernstige enkelvoudige dyslexie (EED). Deze dyslectische kinderen hebben behandeling nodig om mee te komen. In sommige gevallen is het reguliere taal- en leesonderwijs daarvoor voldoende. Maar lang niet altijd is onderwijs een remedie. En evenmin is dyslexie het gevolg van slecht onderwijs.

Poortwachter

Het bericht in het AD schetst dus een ongenuanceerd beeld. Voor een kind met dyslexie is het erg pijnlijk dat geleerde mensen roepen dat hij ”gewoon maar wat harder moet oefenen”. Ook aan de inzet van scholen wordt door de hoogleraren geen recht gedaan.
Zowel scholen als dyslexieonderzoekers gaan uiterst zorgvuldig te werk bij het vaststellen van dyslexie. Als Driestar onderwijsadvies zien we het samen met scholen als onze taak een goede poortwachter zijn. We hebben immers de verantwoordelijkheid om het geld van de gemeenschap ten goede te laten komen aan hen die dat echt nodig hebben. En die zorgvuldigheid loont: binnen de reformatorische scholen die bij het samenwerkingsverband Berséba zijn aangesloten, blijkt het aantal leerlingen met EED keurig rond de norm van 3,6 procent te zitten.

Diagnose stellen

Voordat een diagnose gesteld kan worden, moet een school minimaal een jaar intensief met de leerling oefenen volgens de landelijk geldende leidraad Masterplan Dyslexie. Dat oefenen gebeurt naast het reguliere taal- en leesonderwijs in de klas. Daarnaast oefenen ouders vaak ook nog thuis. Pas als na een jaar blijkt dat de achterstanden hardnekkig zijn, gaan we kijken of er sprake is van ernstige enkelvoudige dyslexie.
Voor het vaststellen van de diagnose wordt bij het dyslexieonderzoek nauwkeurig gekeken of de achterstanden op lees- en spellinggebied niet aan iets anders liggen. Kinderen met een lagere intelligentie dan gemiddeld hebben vaak een algemeen leerprobleem. Zij hebben dan ook achterstand op andere gebieden.
Ook gemiddeld intelligente leerlingen met moeilijkheden rondom lezen en schrijven, hebben niet allemaal dyslexie. De onderzoeker gaat daarom aan de slag met andere vragen, zoals: Is er sprake van dyslexie in de familie? Hoe zijn de resultaten bij rekenen? Heeft de leerling als kleuter al moeite gehad met het aanleren van zaken als kleuren en liedjes leren? Waar zit het probleem precies? Kan de leerling zich mondeling wel goed uitdrukken?

Zelfvertrouwen

Een kind dat ernstige enkelvoudige dyslexie heeft, moet daarvoor erkenning krijgen. Een kind mag zonder onzekerheid leren omgaan met dyslexie. Het is niet de bedoeling dat een leerling op een lager opleidingsniveau terecht komt dan hij cognitief aan kan. Dat heeft demotivatie, faalangst en andere problemen tot gevolg.
Beter is goede, persoonlijke begeleiding van dyslectische leerlingen. Bij voorkeur als zij zich hier samen met hun ouders voor inzetten en ook thuis intensief oefenen. „Mijn dochter heeft haar zelfvertrouwen teruggevonden door de begeleiding en de aanpassingen die in de klas gedaan”, vertelde een vader mij deze week. Zijn dochter in groep zeven heeft ernstige enkelvoudige dyslexie: ze leest op het niveau van groep vier. Het helpt haar dat ze in de klas minder leeswerk krijgt. Van lange teksten leest zij een samenvatting. Ze zet zich volledig in om te leren lezen en het doet haar goed dat ze vorderingen maakt.

Verbetertraject

Over het algemeen zie ik dat scholen hun taak serieus nemen met de middelen die steeds minder worden. Als een school een relatief groot aantal leerlingen aanmeldt voor dyslexie, zoeken we altijd hoe dat komt. Soms maakt de school deel uit van een gemeenschap waar veel dyslexie voorkomt. Dyslexie is erfelijk.
In andere gevallen geldt inderdaad dat de school meer ondersteuning nodig heeft op het gebied van zorg aan leerlingen met algemene lees- en spellingproblemen. Met die teams gaan we aan de slag in zogenaamde verbetertrajecten. Zo zouden bepaalde scholen nog meer aan extra instructie voor zwakke leerlingen kunnen doen, of een methode kunnen inzetten voor voortgezet technisch lezen. Ook helpen wij scholen door concrete materialen aan te reiken voor het op verschillende niveaus verbeteren van lees- en spellingonderwijs op letter-, woord- en zinsniveau.

Zorgvuldig

Tot slot: de bewering dat leerlingen met dyslexie te weinig oefenen, klopt niet. Kinderen met dyslexie lezen over het algemeen de blaren op hun tong. Pas als een leerling uitbehandeld is en op een bepaald niveau blijft steken, gaan we aan de slag met bijvoorbeeld compenserende software waarbij teksten worden voorgelezen. Onze scholen zetten bij leesproblemen allereerst in op goed onderwijs en gaan daarnaast samen met onderzoekers zorgvuldig om met dyslexiezorg.
 
Dit artikel verscheen eerder in het Reformatorisch Dagblad.

Petra van Nederpelt is orthopedagoog generalist bij Driestar onderwijsadvies en teamleider dyslexie. Klik hier om meer te lezen over Dyslexie.

Meer nieuws

    • Driestar educatief gaat webwinkel volledig vernieuwen

      We hebben goed nieuws! Driestar educatief gaat haar webwinkel volledig vernieuwen.

    • Mooie scores Keuzegids voor de master Leren en Innoveren

      Studenten geven in de Nationale Studenten Enquête aan tevreden te zijn over de masteropleiding Leren en innoveren bij Driestar hogeschool die samen met de hogescholen CHE en Viaa gegeven wordt. Op vier van de vijf onderdelen scoort de master bovengemiddeld, en op één onderdeel gemiddeld. Dat is te lezen in de Keuzegids masters 2024.

    • Janneke de Jong-Slagman benoemd als lector Geletterdheid bij Driestar educatief

      Binnen het onderzoekscentrum van Driestar educatief start per 1 augustus 2024 het lectoraat Geletterdheid. Dit nieuwe lectoraat heeft als doel een bijdrage te leveren aan een positieve, inhoudsgerichte leescultuur bij zowel leerlingen in het primair en voortgezet onderwijs als bij studenten in het middelbaar en hoger beroepsonderwijs. Dr. Janneke de Jong-Slagman is benoemd als lector en zal leidinggeven aan dit lectoraat.

    • Vijf jaar associate degree Pedagogisch Educatief Professional

      Hoera! De associate degree Pedagogisch Educatief Professional (ad-pep) bestaat vijf jaar. Studieleider Evert de Bruin: ‘De afgelopen vijf jaar laten zien dat de opleiding voorziet in een behoefte. Onderwijs en zorg raken steeds meer vervlochten en daarbinnen kan de ad-pepper een mooie rol vervullen.’

    • Save the date: lectorale rede en installatie dr. Bram Kunz

      Op Deo Volente 13 juni 2024 hoopt dr. Bram Kunz zijn lectorale rede uit te spreken in de Sint Janskerk te Gouda. Het College van Bestuur van Driestar educatief nodigt u van harte uit aanwezig te zijn bij de installatie van dr. Bram Kunz tot lector van het lectoraat "Vorming van christelijke onderwijsprofessionals in de 21ste eeuw".