Voor sommige kinderen in het so/vso zijn de bestaande leerlingvragenlijsten te talig en abstract. Je leest hier meer over de speciale versies die voor hen zijn ontwikkeld én over de pilot waarmee je aan de monitoringsplicht voor sociale veiligheid kunt voldoen.
Voor zml-leerlingen zijn speciale versies ontwikkeld van de ZIEN!-leerlingvragenlijsten. Deze vragenlijsten hebben een driepuntschaal met picto’s in de vorm van duimpjes of vinkje/kruisje (in plaats van vier antwoorden in woorden) en de vragen zijn eenvoudiger geformuleerd. Bovendien zijn er foto’s beschikbaar per ZIEN!-categorie uit de context van het vso. Aan de hand van de foto’s wordt telkens eerst een gesprekje gevoerd, waarna de leerkracht de stellingen een voor een voorleest. De leerlingen omcirkelen op papier de picto die hun mening of beleving weergeeft. Alle benodigde documenten zijn vanaf 22 februari te vinden onder het kopje ‘ZIEN! Leerling 1-16 (so/vso en 1-4) onder Informatief (via het startscherm van ZIEN!).
Monitoring sociale veiligheid en inspectie
De ZIEN!-leerlingvragenlijsten Leer- en leefklimaat + Veiligheidsbeleving voor leerjaar 5-8 mogen gebruikt worden voor het monitoren van de sociale veiligheid. Ze voldoen aan de criteria van de onderwijsinspectie. Jaarlijks wordt automatisch per school het gemiddelde voor de categorieën Welbevinden, Pestbeleving en Veiligheidsbeleving aan de inspectie doorgegeven als scholen daar toestemming voor hebben gegeven.
De leerlingvragenlijsten voor het so/vso zijn afgeleid van de ‘goedgekeurde’ vragenlijsten voor leerjaar 5-8. Ze bevragen vergelijkbare aspecten. Van de vragenlijsten voor so/vso is echter nog geen informatie beschikbaar met betrekking tot validiteit en betrouwbaarheid (een vereiste van de onderwijsinspectie).
Onderzoek
In overleg met de inspectie is afgesproken dat er in het schooljaar 2017-2018 een onderzoek wordt gedaan naar de validiteit en betrouwbaarheid van de ingevulde vragenlijsten van deze speciale versie. Alle scholen die de vragenlijsten gaan gebruiken, wordt gevraagd om de ingevulde lijsten ter beschikking te stellen voor onderzoek. Er zal nooit op school-, groeps- of leerlingniveau gerapporteerd gaan worden. Op grond van de resultaten ontvangen de deelnemende scholen én de inspectie een rapport over de kwaliteit van de vragenlijst. In afwachting van dit rapport mogen de vragenlijsten dus al wel gebruikt worden!
Toestemming inspectie
Omdat we toewerken naar een zo hoog mogelijke kwaliteit en de intentie hebben om de vragenlijst voortdurend te verbeteren, is de inspectie akkoord dat in ieder geval in het huidige schooljaar deze vragenlijst gebruikt mag worden voor het monitoren van de sociale veiligheid. Er is namelijk nog geen vragenlijst die volledig aan de criteria van de inspectie voldoet. Een andere uitgever is ook bezig met het ontwikkelen van een vragenlijst, maar daar is de kwaliteit nog niet hoog genoeg van. Bovendien wordt bij die vragenlijst alleen op groeps- en schoolniveau aan de school gerapporteerd. Dat is een belangrijk verschil met de ZIEN!-leerlingvragenlijsten, want daar krijg je per leerling inzicht in de beleving van de veiligheid. Je kunt dan direct met de betreffende leerling(en) een vervolgstap zetten.
Kwaliteit
Ons streven is om een vragenlijst van zo hoog mogelijke kwaliteit te maken. De ontwikkelaars van ZIEN! zijn echter van mening dat je met de vragenlijsten waardevolle informatie kunt verkrijgen over de beleving van de leerlingen met betrekking tot de sociale veiligheid, maar dat het vrijwel onmogelijk zal zijn om een betrouwbare en valide vragenlijst te maken voor deze doelgroep. De leerlingen hebben namelijk vrijwel allemaal een cognitief ontwikkelingsniveau onder de 9 jaar; een ontwikkelingsleeftijd waarvan wetenschappelijk is aangetoond dat die de ondergrens vormt voor goede zelfbeoordeling.
N.B. 1 De gegevens kunnen (nog) niet geautomatiseerd aan de inspectie worden aangeleverd, maar ze kunnen wel getoond worden als de inspectie er om vraagt.
N.B. 2 Scholen voor cluster 4 of sbo die inschatten dat de reguliere ZIEN!-leerlingvragenlijsten voor sommige van hun leerlingen te moeilijk zijn, kunnen overwegen om deze aangepaste vragenlijsten te gebruiken.
Meer informatie?
Wil je meedoen aan de pilot, of wil je meer informatie? Dan kun je contact opnemen met de Bertine Haverhals.