Bovenstaande titel was de titel van een van de hoofdlezingen op de conferentie Passende Kinderopvang van 23 mei 2019. Passend in de zin van: ‘welke vorm van opvang en zorg heeft een kind nodig?’
Judith Kuyten benadrukte in haar hoofdlezing het belang om aan te sluiten bij de ontwikkeling van het kind en daarbij de volgende stap in ontwikkeling te bieden (de zone van naaste ontwikkeling). Door het VVE-beleid van de afgelopen jaren is de neiging ontstaan binnen de kinderopvang om ‘te voldoen aan’, waarbij allerlei eisen een rol spelen. Dit resulteert in allerlei ‘lesjes’ voor peuters, waardoor zij de nodige kennis zouden moeten opdoen. Echter, bij het bieden van een passend aanbod is het belangrijk jezelf de volgende vragen stellen:
- Vraag ik iets wat het kind ook kan? Dus: sluit ik aan bij zijn of haar ontwikkeling?
- Hoe interpreteer ik zogenaamd ‘lastig gedrag’? Heb ik oog voor de vraag van het kind: welke behoefte zit achter dit ‘lastige gedrag’?
Wanneer ik zoek naar de behoefte ‘veiligheid en zekerheid’, wat de oorzaak van dit gedrag kan zijn, kan ik het kind veiligheid en zekerheid bieden? Storend gedrag kan een uiting van onzekerheid en onveiligheid zijn. Voor jonge kinderen is het belangrijk dat de gang van zaken voorspelbaar is voor het gevoel van veiligheid. Natuurlijk kan er van het vaste ritme worden afgeweken, maar dit moet dan wel zichtbaar zijn in bijvoorbeeld het gevisualiseerde dagritme. Kortom: weet het kind op elk moment:
wanneer,
waarom, met
wie,
waar,
hoe en
wat er gaat gebeuren?
De behoefte van het kind kun je ontdekken door aan te sluiten bij waar het kind mee bezig is. Ga spiegelen, doe de handelingen van het kind na. Een kind zal zich herkennen in de handelingen en openstaan voor jouw bijdrage. Benoem ondertussen de handelingen door woorden te geven aan waar het kind mee bezig is. Ontvang de (spel-)initiatieven door hierop in te gaan en deze na te doen. Kijk of je de situatie aan het kind kan aanpassen. Bijvoorbeeld: een kind vindt het moeilijk om met veel prikkels om te gaan. Je biedt dit kind een rustige prikkelvrije plek aan waar het tot rust kan komen.
Maak voor het signaleren van behoeften van kinderen ook gebruik van vroegsignaleringsinstrumenten. Wanneer er dan zorgen zijn, schakel dan (in overleg met ouders) specialistische hulp in. Driestar onderwijsadvies biedt ondersteuning bij het invoeren van vroegsignaleringsinstrumenten, zoals de
Ontwikkelingslijnen in Konnect en Parnassys en
Kijk! 0-7 jaar.
Mocht je nog meer informatie over passende kinderopvang of vroegsignaleren willen ontvangen, neem dan contact op met
E. (Elsbeth) Schouten, onderwijsadviseur 0-4 jaar.