Vijf tips in de begeleiding van niet-Nederlandse kinderen in de klas 3 december 2018

Een niet-Nederlands kind in je klas kan voor je gevoel soms lastig zijn. Want hoe begeleid je deze kinderen als ze de Nederlandse taal niet of onvoldoende spreken? Op basis van het onderzoek naar werkzame factoren in de begeleiding van vluchtelingenkinderen in het basisonderwijs, geven we je vijf belangrijke conclusies.

 
Neem bijvoorbeeld Maryam. Ze is tien jaar en komt uit Syrië. Ze woont nu drie jaar in Nederland. In het eerste jaar zat ze in een schakelklas. Daar zat ze in een klas met allemaal andere niet-Nederlandse kinderen. Soms was dat fijn, maar niet altijd. De taal was zo lastig, maar gelukkig waren er ook kinderen met wie ze in haar eigen taal kon spreken. Nu zit ze op een basisschool. Gelukkig kent ze al veel woorden uit het Nederlands goed en kan ze de meester goed verstaan. Toch begrijpt ze nog niet alles. Vooral bij de leerstof en het maken van het huiswerk loopt ze hier tegenaan. Gelukkig helpen haar familieleden door de lesstof te vertalen naar het arabisch zodat Maryam het steeds beter gaat begrijpen en ook beter mee kan komen op de basisschool.

Hierboven staat een prachtig praktijk voorbeeld beschreven van hoe een school omgaat met de taalbarrière bij kinderen die een andere taal spreken. Door de huidige vluchtelingenstroom, komt het op Nederlandse basisscholen vaker voor dat vluchtelingenkinderen op de reguliere basisschool terechtkomen. Dat brengt veranderingen mee voor het kind zelf, de leerkracht en voor de klasgenoten.

Vijf belangrijke conclusies

De afgelopen tijd heeft Lydia Visser-Lammers onderzoek gedaan naar wat werkzame factoren zijn in de begeleiding van vluchtelingenkinderen in het basisonderwijs. Het onderzoek is uitgevoerd met behulp van leerkrachten uit het basisonderwijs die dagelijks met vluchtelingenkinderen werken. Met hen is in kaart gebracht welke factoren werkzaam zijn.
Er zijn vijf tips op basis van dit onderzoek die jij direct kunt inzetten in jouw klas!
  • Probeer meer aandacht te besteden aan de moedertaal van het vluchtelingenkind, zeker wanneer de leerling nog ongeletterd is in de moedertaal. Het voorbeeld van Maryam is daar heel treffend bij. Het spreken van de eigen taal is geen struikelblok. De moedertaal is belangrijk voor het ontstaan van mentale dwarsverbanden en voor de taal- en intellectuele ontwikkeling. Het flexibel kunnen schakelen tussen talen wordt gezien als de ultieme vorm van taalbeheersing. Het is dan ook belangrijk dat een leerkracht zich hier bewust van is en zich niet enkel richt op het leren van de Nederlandse taal.
  • Zie het verschil tussen de Nederlandse cultuur en de cultuur van het vluchtelingenkind als een kans voor verbinding in plaats van een handicap die overwonnen moet worden. Pas op voor de stereotypering van een cultuur. Het is mooi als de leerling uit zijn eigen cultuur iets mag laten zien of meenemen. Dit zorgt voor verbinding. Als leerkracht kun je dus ook vragen hoe de leerling bepaalde dingen gewend was in het land van herkomst. Denk aan eten, spelletjes, feestdagen enz.
  • Leerkrachten hoeven niet terug te schrikken voor het bespreken van (traumatische) ervaringen van een vluchtelingenkind. Het bespreken van positieve ervaringen uit het land van herkomst kan juist leiden tot het vergroten van de veerkracht van het vluchtelingenkind. Je kunt hierbij de volgende vragen stellen: hoe zag jouw huis er uit, hoe heetten je vriendinnetjes en wat was je lievelingseten. Als je merkt dat een kind worstelt met traumatische ervaringen kun je hierover doorspreken. Mits het kind hiervoor ruimte geeft. Wees daarbij wel alert op dat er geen beerput opengetrokken wordt van onverwerkte ervaringen, waar je als leerkracht op dat moment niet de juiste begeleiding bij kunt geven. Het bieden van nabijheid, veiligheid en structuur zijn belangrijk.
  • Bij de begeleiding van een vluchtelingenkind is een holistische aanpak van grote waarde. Hierbij wordt niet enkel op het kind gefocust, maar juist ook op zijn (brede) omgeving. Dit betekent bijvoorbeeld dat ouders van Nederlandse klasgenoten het vluchtelingenkind bewust bij hen thuis laten spelen. Ook kunnen er moeders extra leesbegeleiding geven aan deze leerlingen. Ten slotte nog een mooi voorbeeld: op een school waren eens kinderen die speelgoed inzamelden voor hun nieuwe klasgenoot. Ze voelden zo met hem mee. Hij was namelijk gevlucht en had al zijn speelgoed achter moeten laten.
 
Op onze website is meer informatie te vinden over ons cursus aanbod rondom onderwijs aan nieuwkomers.  Voor vragen kun je contact opnemen met orthopedagoog Lydia Visser.

Meer nieuws

    • Driestar educatief gaat webwinkel volledig vernieuwen

      We hebben goed nieuws! Driestar educatief gaat haar webwinkel volledig vernieuwen.

    • Mooie scores Keuzegids voor de master Leren en Innoveren

      Studenten geven in de Nationale Studenten Enquête aan tevreden te zijn over de masteropleiding Leren en innoveren bij Driestar hogeschool die samen met de hogescholen CHE en Viaa gegeven wordt. Op vier van de vijf onderdelen scoort de master bovengemiddeld, en op één onderdeel gemiddeld. Dat is te lezen in de Keuzegids masters 2024.

    • Janneke de Jong-Slagman benoemd als lector Geletterdheid bij Driestar educatief

      Binnen het onderzoekscentrum van Driestar educatief start per 1 augustus 2024 het lectoraat Geletterdheid. Dit nieuwe lectoraat heeft als doel een bijdrage te leveren aan een positieve, inhoudsgerichte leescultuur bij zowel leerlingen in het primair en voortgezet onderwijs als bij studenten in het middelbaar en hoger beroepsonderwijs. Dr. Janneke de Jong-Slagman is benoemd als lector en zal leidinggeven aan dit lectoraat.

    • Vijf jaar associate degree Pedagogisch Educatief Professional

      Hoera! De associate degree Pedagogisch Educatief Professional (ad-pep) bestaat vijf jaar. Studieleider Evert de Bruin: ‘De afgelopen vijf jaar laten zien dat de opleiding voorziet in een behoefte. Onderwijs en zorg raken steeds meer vervlochten en daarbinnen kan de ad-pepper een mooie rol vervullen.’

    • Save the date: lectorale rede en installatie dr. Bram Kunz

      Op Deo Volente 13 juni 2024 hoopt dr. Bram Kunz zijn lectorale rede uit te spreken in de Sint Janskerk te Gouda. Het College van Bestuur van Driestar educatief nodigt u van harte uit aanwezig te zijn bij de installatie van dr. Bram Kunz tot lector van het lectoraat "Vorming van christelijke onderwijsprofessionals in de 21ste eeuw".