Een baby huilt om aan te geven dat hij honger, een vieze broek of slaap heeft. Het is een vorm van uiten van emoties. De prilste vorm van sociaal-emotionele ontwikkeling. De peuter kan een fase hebben dat hij overal ‘nee’ op zegt. Ook dit is een vorm van sociaal-emotionele ontwikkeling. In dit artikel zoomen we in op de sociaal-emotionele ontwikkeling van jonge kinderen en krijg je per leeftijdsfase tips.
Voor de begeleiding van kinderen in de diverse fasen van de emotionele ontwikkeling is het belangrijk om te weten welke vijf fases er zijn.
- 0-6 maanden – Prikkels ervaren
- 6-18 maanden – Hechting
- 18-36 maanden – Wilsontwikkeling
- 3-7 jaar – Eigenheid
Dit onderscheid in fases betekent dat je in het omgaan met een baby van 0-6 maanden een andere aanpak hanteert dan in de omgang met de bijna 3-jarige. De vraag is echter: wat is nu op welke leeftijd een goede aanpak? In dit artikel gaan we de verschillende fases langs en geven per fase enkele tips.
Prikkels ervaren: 0-6 maanden
De baby van 0-6 maanden is erg prikkelgevoelig. Dit heeft de baby ook nodig om te overleven in de nieuwe wereld waar hij terecht is gekomen. Een jonge baby is gevoelig voor geur en stem. Het herkent feilloos de geur en stem van zijn moeder. Omdat de baby zo prikkelgevoelig is, is het wel belangrijk om het aantal prikkels te beperken. Vaste rituelen en patronen en vaste verzorgers in de verzorging kan rust geven aan de baby. Ook is nabijheid heel belangrijk. Als je uit beeld bent, ben je voor het kind niet meer aanwezig. Dit geeft hem of haar een gevoel van onveiligheid. In deze periode is het kind ook extra gevoelig voor fysiek contact. Momenten van verzorging en voeden zijn goede gelegenheden om aan deze behoefte tegemoet te komen.
Hechting: 6-18 maanden
Vanaf 6-18 maanden heeft een kind nog steeds de behoefte aan nabijheid. Deze fase is belangrijk voor de hechting. Teveel verschillende verzorgers en/of niet empathische verzorgers kunnen een veilige hechting in de weg staan. Onveilige hechting kan grote gevolgen hebben voor het verdere leven van het kind. Vanuit die nabijheid van jou als verzorger kan het kind de ruimte krijgen om op onderzoek uit te gaan. De nieuwe wereld te ontdekken. Hierbij zijn eenvoudige regels en kaders nodig, maar laat wel ruimte over om te experimenteren en te ontdekken. Het kind is in deze fase ook zijn eigen identiteit aan het ontdekken. Spiegels op de groep zijn dan ook geliefde voorwerpen voor de kinderen in deze fase.
Wilsontwikkeling: 18-36 maanden
Vanaf 18 maanden tot 3 jaar is de fase van wilsontwikkeling. In deze fase gaat een kind ontdekken dat het een eigen wil heeft. De uitspraak ‘Ik ben twee en ik zeg nee!’ is wel bekend.
In deze fase is het belangrijk om een omgeving te bieden waarin het kind kan ontdekken en een eigen inbreng kan hebben. Creëer situaties waarin het kind zijn behoefte aan autonomie kan ontwikkelen, door zelfstandig dingen te doen, maar wel binnen de grenzen die door jou gesteld worden. In deze fase gaat het kind opnieuw steeds verder de wereld ontdekken. Je kunt deze drang naar ontdekken stimuleren door het kind wat verder te laten kijken dan de vertrouwde omgeving, zoals uitstapjes naar een winkel.
Eigenheid: 3-7 jaar
Vanaf 3 jaar tot 7 jaar ontwikkelt het kind zijn eigenheid verder. Het kan in een vertrouwde omgeving al zelfstandig functioneren. In deze fase ben je als volwassen rolmodel heel belangrijk. Het kind krijgt nu oog voor andere kinderen. Bied het kind mogelijkheden om samen te spelen met andere kinderen. De begeleiding van de volwassene is meer op afstand.
Meer interesse gekregen in de sociaal-emotionele ontwikkeling van jonge kinderen? Neem dan contact op met onderwijsadviseur Elsbeth Schouten.