Terugblik: symposium Rekenen in een digitale wereld 22 februari 2016

Op woensdag 17 februari vond het symposium 'Rekenen in een digitale wereld' van Driestar onderwijsadvies plaats.

Op het symposium waren een kleine veertig rekenprofessionals uit het primair onderwijs aanwezig. 

Kunnen computers lesgeven?

In de hoofdlezing blikte drs. Frans van Galen terug op de laatste dertig jaar, waarin de computer in opmars kwam. Het formaat van de machines nam enorm af terwijl de mogelijkheden drastisch toenamen. De software is in snel toenemende mate ingeburgerd in de scholen en in de thuissituaties van leerlingen. Hij waarschuwde er voor dat het apparaat niet belangrijker mag worden dan de inhoud. Door de computer wordt het onderwijs niet per definitie beter.

Een van de OESO-directeuren, dhr. Andreas Schleicher, gaf onlangs aan dat de computer ‘valse hoop’ geeft in het onderwijs. Van Galen pleit voor het inzetten van ICT op de juiste plaats in het rekenonderwijs. Instructie, verkenning van rekenproblemen, interactie tussen leerkracht en leerlingen én tussen leerlingen onderling zijn belangrijke didactische activiteiten, die voor het grootste deel zonder computer effectief zijn.  Daarnaast gaf hij aan dat oefensoftware veel meer bijdraagt aan de rekenresultaten dan oefenbladen.

Lees verder onder de afbeelding



Hij illustreerde in zijn lezing met beeld en video hoe ICT uitstekend kan worden ingezet bij onderzoekend en ontdekkend leren. Allerlei experimenten dragen bij tot het opdoen van rekenervaringen, het beredeneren van rekenprocessen en het verwerken daarvan in grafieken en overzichten. Door leerlingen op deze manier bezig te laten zijn worden ze gestimuleerd tot interactief redeneren.

Van Galen gaf aan dat hij het digibord in veel gevallen bruikbaarder vindt dan bijvoorbeeld een tablet. Het digibord nodigt veel sterker uit tot interactie. Met het oog op de toekomst gaf Van Galen aan dat het programmeren een activiteit is, die meer en meer gestimuleerd zal moeten worden. In zijn visie moet dat een onderdeel worden van het curriculum. Hij gaf tijdens de lezing enkele illustraties. Hij noemde actuele ontwikkelingen bij Ziggo Dome en bij Nemo en hij liet iets zien van Mindstorms en Scratch.  Daarbij wees hij er op dat Mindstorms ook vaak ‘gewoon’ als Lego wordt gebruikt en nauwelijks om te leren programmeren. 

Het belang van systematisch denken en doen neemt in de toekomst sterk toe. Richting 2032 krijgt de computer direct of indirect een steeds grotere plek in het dagelijks leven, in werksituaties en in het onderwijs. De vraag of leerlingen weten wat ze doen wordt relevanter dan de vraag of leerlingen (veel) sommen kunnen uitrekenen…  Om deze slag te maken zal grondig nagedacht moeten worden over het vormgeven van het rekenonderwijs. Net zo min als de rekenmachine heeft geleid tot wezenlijk ander rekenonderwijs, zal de computer (het apparaat) zelf leiden tot ander rekenonderwijs. Verdere doordenking van de visie op rekenonderwijs is daarom van essentieel belang.

Lees verder onder de afbeelding.

Tijdens de pauze konden de deelnemers een aantal rekenmethoden testen op een smartboard van de mediatheek van Driestar hogeschool 

Workshops

Na de hoofdlezing ging de groep uiteen om verschillende workshops te volgen. 

1. De computer rekent, wat doen wij?
In deze workshop heeft Jeroen van Rumpt, docent rekenen en onderwijsadviseur bij Driestar onderwijsadvies, de groep gestimuleerd na te denken over de inhoud van het rekenonderwijs. Na kort gesproken te hebben over de huidige doelen en onderwerpen binnen het rekenen, zijn de deelnemers actief aan de slag gegaan met rekenopdrachten. De smartphone, tablet of laptop mocht gebruikt worden om de opgaven op te lossen. Bij elke opdracht bleek dat er heel wat vaardigheden nodig zijn om tot een oplossing te komen, ondanks het feit dat de bewerking zelf niet met de hand uitgerekend hoefde te worden.  Deelnemers zijn aan de slag gegaan met oa. Real Life Rekenen en Nieuwsrekenen, maar ook met hele open opdrachten die gerelateerd waren aan bijvoorbeeld het onderwerp dat in de klas met geschiedenis aan bod komt. Via de smartphones verschenen de vaardigheden die de deelnemers herkenden in een digitaal woordweb op het digibord, waarna er met de hele groep nog over doorgepraat werd. 

2. De rekenmethode op de tablet
Deze workshop werd geleid door Pepijn Dousi, Onderwijsspecialist rekenen & ICT bij Malmberg. De workshop was bedoeld om inzicht te krijgen in de digitale varianten van De Wereld in Getallen en Pluspunt. Hij liet zien dat de aanwezigheid van computers en de inzet ervan op diverse scholen heel verschillend is. Op de ene school is er in elk lokaal een digibord en enkele computers, op een andere school zijn er meerdere apparaten flexibel inzetbaar en op weer een andere school hebben alle leerlingen een laptop, iPad of tablet. De digitale variant van de genoemde methodes is bedoeld voor de verwerking van de leerstof en vervangt een deel van de leerlingmaterialen. Met nadruk gaf hij aan dat niet alle opgaven digitaal worden verwerkt. Concreet noemde hij daarbij opgaven, waarbij gemeten moet worden, opgaven waarbij een spiegel gebruikt moet worden, opgaven waarbij eigen producties moeten worden gemaakt en dergelijke. 

3. Rekenapps en didactiek?
Wat is de toegevoegde waarde van rekenspelletjes? Anja van der Hoek heeft aan de hand van het vierhoofdlijnenmodel laten zien dat goed rekenonderwijs verloopt volgens de vier hoofdlijnen: begripsvorming, procedureontwikkeling, vlot leren rekenen, en toepassen. Vooral begripsvorming is essentieel om tot echte gecijferdheid te komen. Aan de hand van een video zagen we dat teveel aandacht voor vlot leren rekenen, ten koste van de andere hoofdlijnen, kan zorgen voor stagnatie in het rekenproces. Natuurlijk is oefenen van wezenlijk belang in het rekenonderwijs, maar zonder begrip leidt dit niet tot gecijferdheid. 

Marja Bunt en Martina Geurtsen, twee pabostudenten van Driestar hogeschool, hebben onderzoek gedaan naar digitale rekenspelletjes. Op een lange lijst met rekenspelletjes voor computer of tablet laten ze zien bij welke hoofdlijn het betreffende spel hoort. Sommige spelletjes horen op meerdere hoofdlijnen thuis. Ze presenteren de uitkomst van hun onderzoek.  Hieronder de percentages per hoofdlijn:
  • Begripsvorming  25 %    
  • Ontwikkelen van oplossingsprocedures  44 %
  • Vlot leren rekenen 77 %    
  • Flexibel toepassen  31 %
Veel spelletjes horen bij ‘vlot leren rekenen’, maar er bestaan ook games waarin leerlingen meer leren dan alleen maar oefenen. Het kost moeite om zulke games te vinden. Gelukkig staan er enkele op de lijst vermeld. Alle deelnemers kregen van de studenten de lijst met geanalyseerde spelletjes mee naar huis. Hier kan iedereen zijn voordeel mee doen. Ook interesse? De lijst downloaden kan hier (pdf). 

4. Volgt

5. 
Maatwerk, ICT inzetten voor zwakke rekenaars

In deze workshop is het programma Maatwerk onder de loep genomen. Dit remediërend rekenprogramma van uitgeverij Malmberg biedt de leerkracht veel mogelijkheden. Door het afnemen van instaptoetsen en het voeren van diagnostische gesprekken krijgt de leerkracht inzicht in het niveau waarop de leerling rekent. Het programma ondersteunt de leerkracht bij het vormgeven van zo’n gesprek. Maatwerk maakt voor elke leerling een programma op maat. Passend bij de mogelijkheden van iedere leerling. Hoewel het computerprogramma de leerkracht niet kan vervangen, biedt het programma veel mogelijkheden. Op  verschillende handelingsniveaus wordt de oefenstof aangeboden. De methode geeft aan dat de leerkracht bij het samenstellen van het rekenonderwijs van onschatbare waarde blijft. Hij of zij is het die op het niveau van het ínformele handelen met de leerlingen aan de slag kan gaan. Samen met de leerling kan zo een relevant rekenprogramma worden samengesteld! Kortom: een programma dat de leerkracht ondersteunt bij het vormgeven van goed rekenonderwijs!

Meer nieuws

    • Driestar educatief gaat webwinkel volledig vernieuwen

      We hebben goed nieuws! Driestar educatief gaat haar webwinkel volledig vernieuwen.

    • Mooie scores Keuzegids voor de master Leren en Innoveren

      Studenten geven in de Nationale Studenten Enquête aan tevreden te zijn over de masteropleiding Leren en innoveren bij Driestar hogeschool die samen met de hogescholen CHE en Viaa gegeven wordt. Op vier van de vijf onderdelen scoort de master bovengemiddeld, en op één onderdeel gemiddeld. Dat is te lezen in de Keuzegids masters 2024.

    • Janneke de Jong-Slagman benoemd als lector Geletterdheid bij Driestar educatief

      Binnen het onderzoekscentrum van Driestar educatief start per 1 augustus 2024 het lectoraat Geletterdheid. Dit nieuwe lectoraat heeft als doel een bijdrage te leveren aan een positieve, inhoudsgerichte leescultuur bij zowel leerlingen in het primair en voortgezet onderwijs als bij studenten in het middelbaar en hoger beroepsonderwijs. Dr. Janneke de Jong-Slagman is benoemd als lector en zal leidinggeven aan dit lectoraat.

    • Vijf jaar associate degree Pedagogisch Educatief Professional

      Hoera! De associate degree Pedagogisch Educatief Professional (ad-pep) bestaat vijf jaar. Studieleider Evert de Bruin: ‘De afgelopen vijf jaar laten zien dat de opleiding voorziet in een behoefte. Onderwijs en zorg raken steeds meer vervlochten en daarbinnen kan de ad-pepper een mooie rol vervullen.’

    • Save the date: lectorale rede en installatie dr. Bram Kunz

      Op Deo Volente 13 juni 2024 hoopt dr. Bram Kunz zijn lectorale rede uit te spreken in de Sint Janskerk te Gouda. Het College van Bestuur van Driestar educatief nodigt u van harte uit aanwezig te zijn bij de installatie van dr. Bram Kunz tot lector van het lectoraat "Vorming van christelijke onderwijsprofessionals in de 21ste eeuw".