Zo stimuleer je leerlingen in gesprek te gaan over boeken 9 juli 2020 Door J. (Janneke) de Jong-Slagman

De afgelopen weken heeft docent Nederlands Janneke de Jong steeds interessante leestips doorgegeven. Ze hoopt dat de boekentips bijdragen aan een ‘divers en aantrekkelijk leesaanbod’, maar ook dat er veel over boeken gesproken wordt. Ze sluit haar serie af met tips die dat gesprek kunnen bevorderen.

Een paar weken geleden is het rapport De doorgaande leeslijn. De leesontwikkeling van 0-20 jaar verschenen. Er is een afzonderlijk hoofdstuk gewijd aan jongeren van 12 tot 20 jaar. Opvallend is dat de leesvaardigheid die kinderen in het basisonderwijs opgedaan hebben niet vanzelf behouden blijft. Die moet expliciet onderhouden worden in het voortgezet onderwijs, maar daar is te vaak weinig aandacht voor. Dat onderhoud vergt tijd en energie, maar kan op veel manieren gestalte krijgen.

Leesaanbod

Een ‘divers en aantrekkelijk leesaanbod’, stelt Stichting Lezen, is voorwaardelijk voor een stimulerende leesomgeving.  Leerlingen moeten zélf een keuze kunnen maken, maar hebben wel ‘helpende volwassenen’ nodig. Leraren en mediathecarissen kunnen leerlingen, door met hen in gesprek te gaan, aan geschikte titels helpen. De interesse van het kind is daarbij leidend, maar de bemiddelaar kan het kind een stap verder helpen.

Genres

Dus: naast titels van Hans Mijnders en series als De grijze jager moet de mediatheekcollectie ook Juwelen van stras en Oorlog zonder vader kennen, en zeker ook boeken met veel illustraties als Het huis aan het meer en Fausto. Deze titels hebben een rijke inhoud. Ze zijn door hun beperkte omvang bijzonder geschikt voor (voor)lezen en bekijken in de klas en ze nodigen uit tot gesprek. In het onderwijs moeten kinderen niet alleen ‘meer van hetzelfde’ lezen, maar kennis maken met zo veel mogelijk verschillende genres.

Leesgroepjes

Als er meerdere exemplaren van één titel voorhanden zijn, kun je leesgroepjes vormen. Het gesprek over een verhaal is enorm belangrijk: zo beleef je het gezamenlijk én leer je van de ideeën van de ander over het verhaal. Misschien zijn er meerdere interpretaties mogelijk? Al pratend en onderzoekend leer je wellicht ook hoe het verhaal in elkaar zit. Bovendien is zo’n groepsgesprek veilig: er wordt niet beoordeeld, iedereen kan vrijuit erkennen dat hij iets (nog) niet snapt en zijn vragen stellen.

WhatsApp

In Levende talen Magazine las ik eens een artikel van vo-docent Karin Epping, waarin ze schreef over een experiment met boekgesprekken via WhatsApp. Haar klas las een pittig boek en in een WhatsApp-groep konden de leerlingen met elkaar overleggen. Er werd een dialoog gecreëerd waarbinnen alle bijdragen werden gewaardeerd. Leerlingen begonnen elkaar te helpen en beantwoordden elkaars vragen en deelden hun ontdekkingen. De docent hoorde ook bij de groep en stelde af en toe een vraag om hen verder te helpen. Zo werd WhatsApp een leerplatform.