‘Leerlingen worden lezers door te lezen!’ zegt Kees Vernooij. ‘Wat voor echte lezers vanzelf spreekt, spreekt niet altijd vanzelf in het onderwijs: lezen voor jezelf is de prettigste manier om te lezen. Dat geldt ook voor de meeste kinderen. Het is dan ook aan te bevelen dat leerkrachten tijd reserveren voor zulk lezen.’
Er zijn een aantal goede redenen om stillezen te bevorderen:
- Een stilleesmoment is een moment van rust en focus in de klas. Na de pauzes kan het stillezen ingezet worden als een prikkelarm moment, zowel voor leerling als leerkracht...
- Bij iedere vorm van lezen wordt de woordenschat vergroot.
- Zwakke lezers krijgen meer zelfvertrouwen door het stillezen. Zij kunnen fouten lezen, zonder zich ervoor te hoeven schamen, zoals bij niveaulezen in een groep.
- Kinderen die thuis zelf nooit lezen, krijgen die kans bij stillezen en worden zo gemotiveerd om ook thuis een boek te pakken.
- Het leesplezier neemt toe, omdat ze zelf mogen lezen.
- Juist met het oog op de Bijbel leren lezen, is stimuleren van stillezen belangrijk.
Wil je aan de slag om stillezen consequent in te zetten in de klas? 10 tips:
1. Houd
leesplezier als focus en niet het toetsen hoe ver het kind is qua leesniveau.
2. Laat de leerling een boek
zelf uitkiezen. Een gevarieerd aanbod van verschillende typen boeken in de klas van verschillende niveaus, is uitdagend voor de leerling. Kiest de leerling een boek met een te hoog tekstniveau, laat dat dan gerust gebeuren om de leerling te motiveren om beter te worden in het lezen.
3. Geef de leerling de
ruimte om te lezen. Een klas waarin rust is, maar de leerlingen ook een eigen plekje mogen zoeken en hun eigen houding mogen aannemen, maakt dat lezen een ontspannen bezigheid wordt waar ze naar uitzien. Om dit leuk en bijzonder te houden kan dit af en toe worden ingezet. De sfeer doet ertoe! Denk ook aan een kaarsje aansteken, je creëert dan gezelligheid.
4. Bied
ruimte voor gesprek voorafgaand aan het lezen en na het lezen. Voorafgaand aan het lezen kun je bijvoorbeeld kort ‘boekenkring’ houden, waarbij een leerling mag vertellen waarom zijn/haar boek zo leuk is. De
vragenkaartjes van Chambers kunnen je helpen om gesprek voor of na het stillezen op gang te brengen.
5. Geef het goede voorbeeld als leerkracht. Pak ook een boek tijdens het stillezen. Deel tijdens de schooldag regelmatig iets over een boek wat je gelezen hebt of lees er een stukje uit voor. Vraag daarna wie het boek wil lenen van jou en waarom.
6. Bied schoolbreed
tijd om boeken uit te zoeken in de bibliotheek. Een andere manier is ‘mandjes lezen’ in de klas, waarbij elk groepje een mand op tafel krijgt met een specifieke categorie boeken, zoals informatieboeken, mopjesboeken, stripboeken of boeken van een bepaalde schrijver. Zorg dat elke groep na een week een andere mand krijgt, zodat ze verschillende soorten boeken lezen.
7. Laat stillezen vaak gebeuren, op
vaste momenten in de week. Kees Vernooij pleit voor een schoolbrede aanpak, met een vast stilleesmoment van 15-30 minuten. Een goed moment om je schoolrooster te pakken en te kijken welke ruimte er is.
8. Laat de leerling lezen uit
papieren boeken. Minder afleidend dan schermlezen en het leesbegrip is beter. Een opwarmertje is om met je klas papier te maken!
9. Bied
ondersteuning aan de twijfelende leerling bij het boeken uitzoeken, door samen een boek van hun interesse te zoeken, wat ook behapbaar is om te lezen.
10. Stel je als school het lezen voor het plezier centraal, dan ben je mooi op weg om een goede
leescultuur te creëren. Wist je dat kinderen die merken dat lezen heel belangrijk is en op school aandacht krijgt, dubbel geneigd zijn om elke dag te lezen?
Veel fijne stille leesmomenten toegewenst!
Merga, M. K. (2019). 10 ways to get the most out of silent reading in schools. The Conversation.
Vernooij, D. K. (2001). Leerlingen worden lezers door te lezen! Stillezen warm aanbevolen. Leesgoed, jaargang 1, nummer 3.