Passend christelijk onderwijs 12 maart 2018 Door Martine Blonk-Meulenkamp

Sommige hoogbegaafde leerlingen zijn uitgeleerd in het reguliere onderwijs, ondanks inspanningen van school en ouders. Een basisschool met voltijds hoogbegaafdenonderwijs zou bij hen passen. Maar niet in elke regio zijn zulke scholen met een christelijke grondslag. Ligt hier een opdracht voor het reformatorische onderwijs?

Christian is een leergierige jongen op een reformatorische basisschool. In de kleuterklassen heeft hij het goed naar zijn zin. Hij krijgt ruimte om zijn eigen onderzoekjes te doen en de jufs dagen hem uit zijn kennis in te zetten. Vanaf groep 3 doet Christian mee met de methoden die de school gebruikt. Al snel blijkt dat hij het pluswerk prima aankan. Het vraagt echter wel veel van zijn zelfstandigheid en op momenten dat het moeilijk wordt heeft Christian de neiging om het bijltje erbij neer te gooien. Gelukkig kan hij een dagdeel per week naar een ondersteuningsgroep. Daar lijkt Christian op te bloeien. De projecten dagen hem uit tot nadenken en sporen hem aan om oplossend en creatief bezig te zijn en om te reflecteren op zichzelf. Mooi is dat er in de ondersteuningsgroep niet alleen aandacht is voor de cognitieve kant. Tijdens het Bijbellezen wordt al snel duidelijk dat Christian een diepe denker is. Moeilijke vragen stelt hij: Wie heeft de Heere God geschapen? Ook heeft hij interesse in details waar zijn leeftijdsgenoten meestal niet op letten. Geslachtsregisters bijvoorbeeld, en dan vooral de verbanden die hij ontdekt.

Naar een andere school?

In groep 4 begint Christian zich terug te trekken van zijn leeftijdsgenootjes. Hij heeft op alle gebieden al veruit groep 6 niveau gehaald. Ouders en leerkrachten maken zich zorgen. Is er nog meer ondersteuning mogelijk of moet Christian een groep overslaan? Onderzoek met behulp van een orthopedagoog wijst uit dat het IQ van Christian ver boven de 150 ligt. Dat betekent dat de school niet veel extra ondersteuningsmogelijkheden meer kan bieden. Misschien is het een idee om eens te kijken naar voltijds hoogbegaafdenonderwijs? Daar hebben de leerkrachten ook wel eens aan gedacht. Maar omdat ze weten dat de ouders van Christian bewust voor christelijk onderwijs hebben gekozen, hebben ze deze mogelijkheid niet eerder genoemd. Nu gaan de ouders hier toch aan denken en bezoeken ze twee scholen in de regio die deze vorm van onderwijs aanbieden. Ze komen verward terug. Wat moeten ze doen?
 

Klik op de grafiek voor groter formaat

Voltijds hoogbegaafdenonderwijs

De onderwijsvorm op beide scholen lijkt naadloos aan te sluiten bij wat Christian nodig heeft. De lesstof wordt in 25 procent van de tijd aangeboden en de rest van de tijd is er aandacht voor sociaal-emotionele ondersteuning, onderzoeksprojecten, studievaardigheden etc. En dat terwijl de onderwijsvorm en ondersteuning op de huidige basisschool een plafond lijken te bereiken. Bovendien zitten in Christians huidige groep ook drie kinderen met een gedragsstoornis, een leerling met dyslexie en een leerling met een cluster 2 indicatie. Dat maakt het voor Christian extra lastig om zich binnen deze groep te ontplooien.


Klik op de grafiek voor groter formaat 

De kerstman op school

Maar er zijn ook bedenkingen. Christians ouders voelen zich verbonden aan deze reformatorische school, met wie zij rondom de zorg voor Christian een hechte band hebben opgebouwd. De identiteit van de school past bij hen en in de driehoeksverhouding kerk, school en gezin. Die herkenning zullen zij op de nieuwe school niet vinden. Ze liepen er bij hun bezoeken direct al tegenaan dat de onderwijsmethoden die gebruikt worden allemaal uitgaan van de evolutietheorie en dat leesboeken zoals de Harry Potterserie als standaardliteratuur worden aangeboden. Vieringen rond kerst en pasen bestaan uit een diner of een toneelstuk en een van de scholen ontvangt jaarlijks de kerstman. Het is voor de ouders van Christian een oprechte vraag of zij hun zoon een dienst bewijzen door hem naar een van deze scholen te sturen.

Woorden van God

Hoogbegaafde kinderen voelen zich anders dan hun leeftijdsgenoten. Voor ons als christelijke opvoeders is de opdracht ten opzichte van deze kinderen om hen daarin te ondersteunen. Ook zij zijn door God wonderlijk en met een eigen bedoeling gemaakt (Psalm 139). Tegelijkertijd hebben we de opdracht om onze kinderen voortdurend over God te vertellen: Daarom zult u de Heere, uw God, liefhebben met heel uw hart, met heel uw ziel en met heel uw kracht. Deze woorden, die ik u heden gebied, moeten in uw hart zijn. U moet ze uw kinderen inprenten en erover spreken, als u in uw huis zit en als u over de weg gaat, als u neerligt en als u opstaat. U moet ze als een teken op uw hand binden en ze moeten als een voorhoofdsband tussen uw ogen zijn. U moet ze op de deurposten van uw huis en op uw poorten schrijven (Deuteronomium 6: 5-9). Hoe kunnen we aan die dubbele opdracht voldoen voor onze hoogbegaafde kinderen?

Christelijk voltijds hoogbegaafdenonderwijs?

Ondanks alle inspanningen van school en ouders en de ondersteuning van een ambulant begeleider is er voor Christian in het reguliere onderwijs een grens bereikt. Ook op christelijke scholen geldt dat enkele hoogbegaafde leerlingen niet verder geholpen kunnen worden. Er zijn inmiddels 96 scholen in Nederland die voltijds hoogbegaafdenonderwijs aanbieden. Maar die sluiten op een andere manier niet aan bij wat Christian nodig heeft of liggen zover van zijn woonplaats dat het niet realistisch is om naar een van die scholen over te stappen. Hoe zoeken dan naar een passende oplossing? Ligt hier een uitdaging voor de christelijke scholen?

Passend christelijk onderwijs

Misschien is het tijd voor het oprichten van meer christelijke scholen voor voltijds hoogbegaafdenonderwijs in andere regio’s. Op zulke scholen kan een passende leeromgeving voor hoogbegaafde kinderen samengaan met christelijk onderwijs, gegeven door leraren wiens diepste drijfveer is om leerlingen iets van God te laten zien. Dergelijke speciale scholen bestaan al voor leerlingen met een laag IQ, het christelijk speciaal (basis)onderwijs. Voor sommige leerlingen is dat een betere plek om de eigen talenten te kunnen ontwikkelen. Op die manier bestaat passend onderwijs echter nog nauwelijks voor leerlingen als Christian. Zou zo’n school hem wel kunnen helpen? Of kleven daar weer andere bezwaren aan? Denk aan de sterke verbinding tussen kerk, school en gezin die nu op veel reformatorische scholen te vinden is.

Driestar onderwijsadvies wil de komende tijd onderzoeken wat leraren van dit onderwerp vinden zodat we als christelijke scholen hier samen een mening over kunnen vormen. We zijn alvast benieuwd naar jouw mening! Neem contact met mij op als je hier over door wilt praten.