Onverwacht en ongezouten: hoe ga je om met kritiek van ouders? 15 januari 2019 Door Jan Noteboom

Kritiek krijgen van ouders vinden veel (aanstaande) leraren lastig. Soms heeft dat te maken met het onverwachte ervan. Een ouder overvalt je ermee en je kunt je er niet op voorbereiden. Het kan ook liggen aan de manier waarop een ouder zijn kritische boodschap uit: ongezouten. Er word je iets verweten of je hebt het gevoel dat je van een fout beschuldigd wordt. Hoe voorkom je als leraar dat je in zo’n situatie uit je evenwicht raakt?

Annemarie, leraar in groep 4, overkomt zoiets. Ze schrijft: ‘Het schooljaar was nog maar net begonnen. Na schooltijd kwam een moeder van een van mijn leerlingen binnen. Ze viel direct met de deur in huis: “Krijgt mijn zoon wel een beetje uitdaging bij jou in de klas?” Moeder had al plusboeken bekeken en wist precies te benoemen wat haar zoon allemaal onder de knie had. Ze overviel me; haar directe manier van communiceren riep weerstand bij me op …’ (‘Even over mijn zoon, juf … Communiceren met ouders in het basisonderwijs’, pag. 79).
Juf Annemarie lost de lastige situatie op door haar boosheid te onderdrukken en zichzelf voor te houden dat moeder een serieuze hulpvraag heeft. Ze houdt het gesprekje kort en zakelijk, want ze heeft op dit moment weinig tijd. Wel plant ze een vervolggesprek waar ze goed voorbereid heen gaat. ‘ Dat gesprek hielp: door moeders aanval op dat moment te pareren en op een later moment rustig en voorbereid te praten over haar vragen, voelden de ouders zich serieus genomen. Moeder heeft me nooit meer op zo’n vervelende manier benaderd.’

Behoeften

Je kunt natuurlijk ook op andere manieren met zo’n situatie omgaan. Wat in ieder geval helpt is dat je de behoeften van ouders én die van jouzelf niet uit het oog verliest. Die komen namelijk overeen. Ik noem er twee:
  1. Elke ouder en elke leerkracht wil door de ander erkend worden. Wie merkt dat de ander met respect naar hem luistert, gaat zich meer op zijn gemak voelen. En dat komt de relatie ten goede. Het roept bereidheid op om elkaar te begrijpen.
  2. Elke ouder en elke leraar wil invloed hebben in het (verloop van het) gesprek. Dat klinkt spannender dan het is. Als een ouder zijn verhaal mag vertellen, oefent hij invloed uit op het beeld van zijn kind dat in het gesprek ontstaat. En wat is daar mis mee? Als leraar doe je er verstandig aan om daar ruimte voor te geven en om goed te luisteren naar wat de ouder zegt. Vervolgens mag je ook zelf de regie pakken en jouw beeld van de situatie schetsen.
Als het je lukt om als leraar aan deze behoeften recht te doen, heb je veel bereikt. Zelfs al verschil je op onderdelen van mening. Dan kan een gesprek onverwacht plaats hebben en de toon kan wel eens ongezouten zijn: je beseft allebei dat jullie samen het beste voor dit kind willen.  

Bestel het boek ‘Even over mijn zoon, juf. Communiceren met ouders in het basisonderwijs’ in onze webwinkel. Dit boek helpt jou als (aanstaande) leraar een visie te vormen over je contacten met ouders en het geeft praktische handreikingen bij verschillende soorten gesprekken die je met hen voert. De opdrachten, onderzoeksvragen  en bijbehorende videobank maken het boek heel geschikt om in professionele leergemeenschappen of in teamverband te gebruiken. Onderstaande video is hiervan een voorbeeld.