Staatssecretaris Sander Dekker wil dat scholen zich meer bezighouden met kernwaarden. De kernwaarden waar scholen zich op zouden moeten richten zijn volgens hem vrijheid, verantwoordelijkheid en verdraagzaamheid. Gezien de aanleiding voor deze suggestie zou de kernwaarde ‘kritisch denken’ eerder gepast zijn.
De suggestie van Dekker is een reactie op twee recent gepubliceerde onderzoeksrapporten. Zowel DUO Onderwijsonderzoek als de Inspectie van het Onderwijs publiceerden deze week over burgerschapsvorming in het onderwijs.
Gevoelige kwesties
Het onderzoek van DUO Onderwijsonderzoek richt zich op integratie op school. Hoewel het een klein onderzoek(je) betreft, is de aandacht in de media groot. Nieuwsuur besteedde een item aan dit onderwerp en veel kranten publiceerden artikelen. Koppen als ‘Leraar mijdt lastige lessen’ en ‘Integratie mislukt’ passeerden de revue. Help, docenten zijn niet in staat gevoelige kwesties in de klas te bespreken!
Wat zeggen de cijfers?
Laat ik vooropstellen dat er vraagtekens zijn te stellen bij de uitkomsten van het onderzoek. Het lijkt er op dat bij de opzet en uitvoering van het onderzoek niet erg kritisch is nagedacht. De hoofdvraag van het onderzoek lijkt op een suggestieve manier getoetst te zijn. Maar daarnaast lijkt het erop dat weinig mensen het onderzoek kritisch hebben gelezen. Uit het onderzoek blijkt namelijk dat 1 op de 10 (en slechts 4% in het primair onderwijs) gevoelige kwesties mijdt. Je zou ook kunnen zeggen: 9 op de 10 docenten mijdt deze niet!
Sander Dekker reageert vervolgens op het rapport: ‘Het is niet normaal dat een leraar op school niet durft te vertellen dat hij homo is, of bepaalde onderwerpen vermijdt uit vrees voor gedoe in de klas’.
Burgerschapsvorming
Op 7 februari verscheen vervolgens een rapport van de Inspectie van het Onderwijs over burgerschapsvorming op scholen. Wederom veel sombere uitlatingen in de media. Als het rapport echter goed gelezen wordt, zijn de conclusies helemaal niet zo negatief. Hoewel er nog genoeg te ontwikkelen is op het gebied van burgerschapsvorming (borging, planmatige aanpak en kwalificatie-eisen), blijken (bijna) alle scholen te voldoen aan wat de overheid momenteel vraagt ten aanzien van vorming van leerling als burgers van onze maatschappij.
Kritische denken als verplichte kernwaarde
Desondanks wil staatssecretaris Sander Dekker dat de overheid glasheldere kernwaarden formuleert waar de scholen zich aan moeten gaan houden. Hoewel ik me afvraag of dat überhaupt wel een goed idee is, breek ik een lans voor de kernwaarde ‘kritisch denken’. Want: als het onderwijs er in was geslaagd kritische denkers af te leveren, dan zou deze weblog niet nodig zijn geweest.