Boeken scheppen soms weer boeken. In november 2018 mocht ik mijn boek De gedenkbalk van het Grote Huis op onze Driestar hogeschool ten doop houden. Dit boek is mede ontsproten aan twee kinderboeken die ik in mijn jeugd las.
Toen ik tien jaar was kreeg ik bij het kerstfeest van de zondagschool het boek Legionair bij de val van Jeruzalem van H. te Merwe. In dit boek las ik over de val van Jeruzalem in het jaar 70 na Christus. De Romeinen maakten de stad met de grond gelijk en vermoordden vele inwoners van de stad. Er was een rabbijn, Jochanan ben Zakkai, die de stad ontvluchtte. Hij weende om de vernietiging van het huis Gods en van de woonhuizen te Jeruzalem. Als bij ingeving zag hij ineens het beeld van een ander huis voor zich: het Grote Huis. Het Grote Huis is het innerlijke huis van de Joodse geloofstraditie. De Joden zijn over de hele wereld verstrooid, maar overal hebben zij dit Grote Huis bewoond: ze hielden vast aan de Thora en de Talmoed, ze stichtten synagoges en leerhuizen en herdachten hun geschiedenis.
Een aantal jaar geleden zag ik ineens dat dit beeld ook te gebruiken was als beeld voor de traditie van de Kerk.
Rond mijn elfde jaar las ik het boek Vier vrienden op de kloosterhoeve van Piet Prins. Dit boek gaat over Jaap Hoogeveen en zijn vrienden, die in de kerstvakantie bij een oudoom op de eeuwenoude boerderij gaan logeren. Op de zolder van deze boerderij bevindt zich een gedenkbalk. Hierin zijn de belangrijke gebeurtenissen van de geschiedenis van de Hoogeveens vanaf de Middeleeuwen tot de Tweede Wereldoorlog gegraveerd. Tijdens deze vakantie verdrinkt het neefje van Jaap bijna in een wak in het ijs, maar Jaap weet hem net op tijd te redden. Als dank graveert de oudoom deze gebeurtenis in de gedenkbalk.
Door middel van dit boek van Piet Prins is het beeld van de gedenkbalk in mij geboren.
Ik heb beide beelden met elkaar verbonden: In het Grote Huis van de joods-christelijke traditie is een gedenkbalk; daarop mogen we de gebeurtenissen uit onze kleine geschiedenis en uit de grote geschiedenis graveren en soms ook Gods hand daarover opmerken. Laten we niet vergeten maar gedenken, want: vergeten is ballingschap, gedenken verlossing.
Ewald Mackay, De gedenkbalk van het Grote Huis. Een persoonlijke visie op de geschiedenis, Uitgeverij De Banier, Apeldoorn, 2018, 600 blz., 29, 90 euro.