Blog: Ontwikkelen van lesmateriaal is maatwerk 15 december 2022 Door Gerrald van Beek

Zoveel docenten, zoveel meningen. Dat geldt ook voor lesmethodes. Waar de één trouw is aan de methode en deze nauwgezet volgt, kiest de ander liever zijn eigen weg door allerlei aanvullende lesmaterialen te maken.

In beide gevallen zien we dat de uitkomsten niet altijd even bevredigend zijn. Kan het de eerste docent ontbreken aan flexibiliteit, het gebrek aan tijd of het bewaken van een doorgaande lijn is de zorg bij de andere docent. Hoe pakken we methodeontwikkeling bij Driestar onderwijsadvies aan en hoe gaan we om met ‘zoveel hoofden, zoveel zinnen’? Projectleider Gerrald van Beek blogt erover.

Horen verschillen van inzicht en aanpak niet gewoon bij het onderwijssector? Natuurlijk! Het is goed als onderwijsprofessionals die ruimte benutten om kwalitatief hoogwaardig onderwijs te leveren. Tegelijkertijd is het wel van belang dat er eenduidigheid is in de keuzes die worden gemaakt, maar ook dat iedere docent zich hierin gehoord voelt.

Wat kan Driestar onderwijsadvies bijdragen?

Driestar onderwijsadvies zet onder andere deze vakkundige docenten in bij de ontwikkeling van leermiddelen en lesmethodes. Op die manier ontwikkelen we een methode die aansluit bij alle gebruikers. We evalueren met de vaksecties, betrekken docenten als auteur in een redactieteam en ontwikkelen samen een ontwerp waarin we de lesmethode uiteenzetten: wat zijn de doelen, inhouden en aanpak? Hoe moet dat eruit komen te zien? Ontwikkelen we een fysiek boek, een digitaal leermiddel of een combinatie van beiden?

Regie en samenwerking zijn de sleutelwoorden in ons werk. Ter illustratie nemen we je mee in een recent methodeontwikkelproject van een lesmethode muziek voor het voortgezet onderwijs: Daarom Muziek.

Daarom Muziek

In het begin van cursusjaar 2021-2022 zijn we in opdracht van een aantal samenwerkende, christelijke scholen gestart met een evaluatie van deze lesmethode. Voldoet de methode nog? Is er een herziening nodig? Welke elementen willen we toevoegen? En vooral: wat willen de gebruikers?
 
Fase 1. Uitvoeren evaluatie
In overleg met de opdrachtgever hebben we eerst een evaluatie opgesteld en uitgevoerd.
Als vorm hebben we gekozen voor een enquête met een aantal aanvullende diepte-interviews.
Hierbij hebben we goed doorgevraagd naar de wensen van de docent: hoe ziet hij of zij het vak voor zich, hoe zou het vak aangeboden moeten worden? In deze casus koos de meerderheid van de respondenten voor een fysiek boek, maar bij een ander vak of een ander traject zou de keuze anders kunnen zijn.
 
Fase 2. Inhoud en vormgeving van de methode (opstellen leermiddelontwerp)
De evaluatie vormt een belangrijke pijler als basis voor een nieuwe methode. Als Driestar onderwijsadvies vormen we samen met vakdocenten een projectgroep. Hierin bespreken we per hoofdstuk/paragraaf welke inhouden aan de orde moeten komen met daarbij praktische zaken als aantal pagina’s en lay-out. Dit wordt bij elkaar gebracht in een zgn. leermiddelontwerp. Feitelijk is het leermiddelontwerp het fundament waarop je de methode ontwikkelt.

Daarbij is het de taak van Driestar onderwijsadvie om hier een geheel van te smeden. Bijvoorbeeld door het te letten op de doorlopende leerlijn, didactische aanpak en wettelijke kaders.
 
Tijdens het proces van het ontwikkelen van het leermiddelontwerp vinden er boeiende gesprekken plaats, zeker als uit de evaluatie blijkt dat de tekstdichtheid bij het vmbo boek wel wat minder mag. Op zo’n moment wordt er kritisch naar de inhoud gekeken: wat moet, wat kan?

Didactische Diamant

Bij het opstellen van het leermiddelontwerp hebben we ook gekeken naar de Didactische Diamant van Piet Murre.
Een van de ontwerpprincipes van de Didactische Diamant van Piet Murre is 'doe meer met minder'. Op basis daarvan hebben we met elkaar de keuze gemaakt om een aantal begrippen uit de methode weg te laten. Hierdoor neemt de tekstdichtheid af en wordt er meer ruimte geboden voor het musiceren.
 
Fase 3. Ontwikkelen lesmethode
Na het opstellen en goedkeuring van het leermiddelontwerp zijn we gestart met de schrijffase.
We werken samen met vakbekwame docent-auteurs en experts uit het veld. Muziek is een vak waarbij de niveaus totaal anders kunnen liggen dan de schoolniveaus van de leerlingen. Om die reden zitten in het redactieteam niet alleen docenten muziek maar ook een onderwijskundige.
 
Binnen deze fase is het houden van regie cruciaal. Driestar onderwijsdavies doet dit door nauw contact te houden met alle betrokken. Naast de auteurs betekent dat goed afstemmen met vormgever en drukker. Met als uiteindelijke doel: in september 2023 een nieuwe methode Daarom Muziek! We streven naar een lesmethode die zo goed mogelijk aansluit bij vaksectie en leerlingen: daar gaan we voor.
 
Meer informatie?

Deze blog is een voorbeeld van een van onze methodeontwikkelprojecten. Driestar onderwijsadvies ontwikkelt ook andere lesmateriaal voor het voortgezet onderwijs, bijvoorbeeld voor Nederlands, literatuur, maatschappijleer en geschiedenis. We kunnen ook vaksecties begeleiden in hun zoektocht naar het juiste onderwijsmateriaal. Zie hiervoor ons aanbod. Maatwerk is ons credo.
 
Wil je op de hoogte gehouden worden van dit specifieke project Daarom Muziek? Stuur een e-mail naar Neem hiervoor per e-mail contact op met Gerrald van Beek, projectleider Daarom Muziek!
 
Vragen over andere methodes, of een vrijblijvend oriënterend gesprek over onze diensten of adviestrajecten? We kijken graag samen met  jou naar de mogelijkheden. Neem hiervoor contact op met Lidianne Mijnheer-Colenbrander.