Als je De oorlog die mijn leven redde voorleest in groep 6, leer je Ada kennen die een klompvoet heeft en door haar moeder wordt veracht. Je leerlingen gaan ongetwijfeld op in het warme, boeiende verhaal. Ze zijn emotioneel betrokken en daardoor willen ze dat je doorleest: hoe gaat het met Ada? Hoe loopt het af? Daar kun je gebruik van maken: maak er een lesje begrijpend lezen van!
Als je dit boek leest en er samen met je leerlingen van geniet, doen zich allerlei kansen voor om de woordenschat te verrijken. Laat de kinderen eens zelf een hoofdstuk vooruit lezen en onbekende woorden noteren. Vervolgens inventariseer je die en bespreek je ze. Doordat je dit doet binnen de verhaalwereld, beklijven de woorden beter. Ze komen waarschijnlijk nog een aantal keren terug.
Als je een hoofdstuk voor je leerlingen kopieert, kun je er samen eens goed naar kijken. Hoe is het hoofdstuk opgebouwd? Wat is het onderwerp van het hoofdstuk? Wat gebeurt er eigenlijk in een alinea? Deze vragen over de tekststructuur zetten de kinderen stil bij het belang van een goede opbouw, wat ook voor hun eigen schrijfproducten belangrijk is.
Als je je met de klas verdiept in een hoofdstuk, is het ook heel goed mogelijk om naar verwijswoorden te kijken..jpg "boek-de-oorlog-(1).jpg")
Wat betekenen woorden als deze, die, zulke, ervan in de context van deze zinnen, dit verhaal? Dit laat kinderen zien dat kleine woordjes ook betekenis hebben.
Als je een spannend gedeelte gekozen hebt, of een hoofdstuk met een cliffhanger, ga je in gesprek met de klas. Waarom zijn jullie zo benieuwd naar het vervolg? Er komt toch gewoon weer een nieuw hoofdstuk met een heleboel woorden? De leerlingen worden uitgedaagd en moeten hun verwachtingen expliciteren. Kennelijk heeft de schrijver voor spanningsopbouw gezorgd. Waar? Hoe? Welke woorden heeft hij gebruikt?
Als je zo het voorlezen van het verhaal van Ada afwisselt met kleine oefeningen in begrijpend lezen, heb je de methode minder nodig. Wellicht kun je er lessen uit overslaan. Want het gebeurt niet zelden dat kinderen die graag lezen een hekel hebben aan begrijpend lezen. “Dat is het saaiste vak van de hele wereld!”
Als je dit regelmatig doet en eens kijkt naar de doelen van de lessen begrijpend lezen, aan hoeveel doelen heb je dan al gewerkt? En hoe zou je de overige nog kunnen bereiken? Met een ander spannend boek?
Als je deze werkwijze toepast, gooi je misschien op den duur de methode begrijpend lezen wel de school uit, net als Naomi Smits en Esther Stolk. Zij maakten een gepassioneerde keuze voor jeugdliteratuur, gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek. De leerkrachten zagen het leesplezier en de -motivatie enorm groeien.
Als je meer over Naomi en Esther wilt horen, kun je de ResarchED-podcast beluisteren waarin hun wordt gevraagd hoe zij te werk zijn gegaan. Vanaf minuut 11 vertellen ze over een leven zonder methode, maar met een heleboel mooie jeugdboeken.