Kunst en cultuur in het godsdienstonderwijs

Christelijk religieus erfgoed: het is overal om ons heen aanwezig en het biedt ons een schat aan ervaringen. Soms zijn we er ons heel erg van bewust, als we op vakantie die prachtige kathedraal bezoeken bijvoorbeeld of een evensong bijwonen.

 

Daarin genieten we van het ‘andere’, en tegelijkertijd vertrouwde van gebouw of liturgie, de herkenbaarheid van de symbolen, de gulle taal van kleur en klank. Maar heel vaak gaan we vrij gedachteloos om met het erfgoed dat ons toevertrouwd is.  

Eindeloos vertrouwd 

De Bijbelverhalen bijvoorbeeld, die we zo met de paplepel ingegoten gekregen hebben, dat we ons niet eens realiseren dat het uniek is dat we een Bijbelse voorstelling zomaar kunnen herkennen in een museum, in een gebrandschilderd raam. De psalm, die we zo wegzingen, eindeloos vertrouwd met de woorden en de melodie.  

In het christelijk-reformatorische onderwijs geldt misschien wel hetzelfde. We gaan vaak vrij gedachteloos om met iets wat juist in het christelijk onderwijs een fundamentele plek in zou kunnen nemen: het christelijk-religieuze erfgoed.  

Verbonden met geschiedenis 

Dat is heel direct in te zetten in de vorm van het gebruik van kunst- en cultuuruitingen in ons eigen (godsdienst)onderwijs. Het is dichtbij te ontsluiten in de vorm van de plaatselijke kerk, die altijd verbonden is met de geschiedenis van de eigen omgeving.  

Het is net zo goed (om het wat verder weg te zoeken) in een van de vele musea die christelijk-religieus erfgoed tentoonstellen. De inhoud van de Bijbel kan immers op zoveel manieren tot spreken gebracht worden!  

3 themamiddagen 

Dit Studium Generale-programma biedt drie themamiddagen aan, waarin de ontmoeting met christelijk-religieus erfgoed centraal staat. Ontmoeting in de school- of thuissituatie, in de plaatselijke kerk en in het museum.  

  1. Kunst en cultuur in het godsdienstonderwijs - 17 januari 2024
  2. Het (plaatselijke) kerkgebouw in je onderwijs - 28 februari 2024
  3. Religieus erfgoed in je onderwijs - 27 maart 2024

In de eerste bijeenkomst in het gebouw van Driestar hogeschool laten Jan de Olde en Winnie Verbeek de rijkdom van het christelijk-religieuze erfgoed zien. De gelaagdheid die in religieuze kunst- en cultuurobjecten aanwezig is, maakt het niet alleen een geschikte bron om in school- of thuissituatie in te zetten, maar het biedt ook veel didactische kansen om mensen aan dit erfgoed te verbinden.  

Bezoek Sint-Janskerk 

In de tweede bijeenkomst wordt de Goudse Sint-Janskerk bezocht. Een oude stadskerk, met een bijzondere historie en prachtig gebrandschilderde ramen. Tom Hage zal de cultuurhistorische kant van de kerk ontsluiten, die verbonden is met de ontstaansgeschiedenis van Nederland.  

Winnie Verbeek zal de meer kunsthistorische kant toelichten en verbinding maken met de onderwijspraktijk. In deze bijeenkomst is de Sint-Janskerk een voorbeeld, maar het zal duidelijk worden dat de plaatselijke kerk, hoe groot of klein die ook is, een schat aan materiaal biedt om te vertellen en te ontdekken. 

Museum Catharijneconvent 

De derde bijeenkomst vindt plaats in Museum Catharijneconvent te Utrecht. In dit rijksmuseum is eeuwenoud christelijk-religieus erfgoed te vinden; losgemaakt uit de oorspronkelijke religieuze  omgeving, functioneert het nu in een museale setting, waarin het een heel andere functie toebedeeld krijgt.  

Educator Kris van Veen laat achterliggende idealen zien die de huidige museale presentatie bepalen en vertelt hoe het museum functioneert in de huidige samenleving. Winnie Verbeek legt de verbinding met de onderwijspraktijk.

Voor wie interessant? 

Dit Studium Generale-programma is niet alleen interessant voor onderwijsgevenden (leerkrachten basisonderwijs, docenten beeldende vakken, docenten geschiedenis, enz.), maar ook voor mensen die geïnteresseerd zijn in religieus erfgoed en bijvoorbeeld regelmatig met kinderen of kleinkinderen een historische kerk bezoeken.  

Over de sprekers

Winnie Verbeek werkt als docent op Driestar Hogeschool, zij verzorgt daar onderwijs op het gebied van Beeldend Vormen en Cultuuronderwijs. In 2022 promoveerde zij op onderzoek naar betekenisveranderingen in de museale presentatie van christelijk-religieus erfgoed, waarbij veranderingen in de presentatie van collectie van Museum Catharijneconvent en zijn voorgangers het hart van haar onderzoek vormde. 

Jan de Olde (MA) was meer dan 10 jaar leerkracht in het basisonderwijs en heeft daar veel ervaring opgedaan met lessen religieus erfgoed. Als onderwijsontwerper ontwierp hij voor Projectgroep Erfgoed Educatie Rhenen een uitgebreid lesproject over de Cunerakerk in Rhenen. Sinds een aantal jaren is hij docent CuMa (Cultuur, maatschappij) aan Driestar Hogeschool. 

Tom Hage studeerde geschiedenis en kunstgeschiedenis, doceerde op Driestar Hogeschool het vak cultuur en maatschappij (Cuma)  en is voormalig voorzitter van de Stichting Goudse Sint-Jan.  

Kris van Veen werkt als educator onderwijs bij Museum Catharijneconvent. Zij draagt zorg voor de programmering voor en samenwerkingen met het onderwijs. Momenteel werkt zij aan de nieuwe vaste collectiepresentatie voor de herinrichting van het museum. Het onderwijs van 4 t/m 25 jaar is de hoofddoelgroep waar deze presentatie zich op richt. 

Locatie en tijd 

De Studium Generale-lezingen vinden plaats in het gebouw van Driestar educatief te Gouda, de Sint-Janskerk in Gouda en Museum Catharijneconvent te Utrecht. Onze adresgegevens vind je hier

Het Catherijneconvent rekent de normale toegangsprijs (gratis met museumkaart). Voor de St. Jan geldt de normale toegangsprijs (gratis met museumkaart, Rotterdampas, Vriendenloterij VIP-kaart, ICOM lidmaatschapskaart of Vriendenpas Sint-Jan of wanneer je jonger bent dan 18 jaar).

Kosten 

De kosten bedragen € 12,- per middag. Via onderstaand formulier kun je je los aanmelden voor een dag, voor twee dagen of voor alle middagen.

Vragen? 

Neem contact op via dit e-mailadres of bel 0182-540333. 

Je kunt je niet meer aanmelden voor dit programma.