Hanna de Jong-Markus, docent en onderzoeker bij Driestar educatief, promoveerde 27 juni 2022 op de vraag hoe leraren van orthodox-christelijke basisscholen de eigenheid van hun school verbinden met de levensbeschouwelijke diversiteit in de samenleving. "Een leerkracht wil dat het kind verder denkt dan goed of fout."
Burgerschapsonderwijs en orthodox-christelijke scholen
De aandacht voor burgerschapsonderwijs is in de afgelopen jaren toegenomen, onder meer omdat er meer zorgen zijn over de sociale cohesie in de samenleving. Dat roept vragen op in het onderwijs, merkt Hanna. ‘Een belangrijke vraag is hoe kinderen leren omgaan met mensen die anders zijn. Voor orthodox-christelijke scholen kan dat specifieke vragen oproepen, omdat juist de eigen religieuze overtuiging en de eigen gemeenschap belangrijk zijn voor de school.’ Hanna heeft daarom in haar onderzoek verkend hoe leraren zich beroepsmatig verhouden tot enerzijds de levensbeschouwelijke diversiteit in de samenleving en anderzijds de monoreligieuze kenmerken van hun school, en wat dat kan betekenen voor de lerarenopleiding.
Versterken lerarenopleiding
Hanna wijst in haar onderzoek op drie verschillende perspectieven die van belang blijken te zijn, namelijk de eigen rol die leraren voor zichzelf zien in de geloofsopvoeding van kinderen, hun perceptie van niet- of andersgelovigen, en spanningen of tegenstrijdigheden in hun opvattingen over monoreligiositeit en religieuze diversiteit. Daarnaast heeft de promovenda gekeken wat de implicaties daarvan kunnen zijn voor de lerarenopleiding. Ze vertelt: 'Uit mijn onderzoek blijkt dat ontmoetingen met niet-/andersgelovigen meer gestimuleerd kunnen worden en dat de omgang met de interne religieuze diversiteit in het orthodox-christelijke onderwijs veel aandacht verdient. De uitkomsten van mijn onderzoek zijn bruikbaar bij versterking van de lerarenopleiding, maar ze zijn ook behulpzaam voor scholen of leraren zelf.’
Weinig onderzoek
‘Ik vind het boeiend dat de leraren uit deze scholen met mijn onderzoek een stem krijgen in het academische debat’, zegt Hanna. ‘Er is namelijk nog maar weinig onderzoek gedaan naar leraren in orthodox-religieuze scholen, want er gaat meer aandacht naar interreligieus of openbaar onderwijs. Maar ik hoop dat de verhalen van de leraren ook doorklinken in het publieke debat. Diversiteit speelt namelijk een grotere rol op orthodox-christelijke scholen dan vaak wordt gedacht. Het zou goed zijn als daar ook meer oog voor is.’
Onderzoeksopzet
Het onderzoek van Hanna betreft een samenwerkingsproject van Driestar educatief en de PThU. In het eerste deel van het onderzoek zijn zestien leraren van vijftien reformatorische, gereformeerde en protestants-christelijke basisscholen uitgebreid geïnterviewd. In het tweede deel van het onderzoek zijn er focusgroepen geweest met alumni en lerarenopleiders van Driestar hogeschool.
Interviews
In het Reformatorisch Dagblad van 27 juni verscheen een interview met Hanna de Jong-Markus. Daarin gaat Hanna dieper in op haar onderzoek en wat dit voor leerkrachten kan betekenen. In een interview aan het Nederlands Dagblad van 25 juni verduidelijkt Hanna de spanning die leerkrachten soms ervaren als ze balanceren tussen religieuze diversiteit en schijnbare monocultuur van hun eigen school.
Klik hier voor het proefschrift.