Sinds kort heeft Driestar hogeschool een associate lector, dr. N.J. (Neely Anne) de Ronde-Davidse. Haar lectoraat Passend leraarschap zal leraren in het christelijk onderwijs voorzien van praktijkgerichte adviezen en hen ondersteunen bij het omgaan met toenemende diversiteit in de groepen.
Neely Anne studeerde Taal- en Cultuurstudies en Pedagogische Wetenschappen. Recent promoveerde ze op verbanden tussen executieve functies bij kleuters en hun lees- en rekenontwikkeling.
Associate lector, wat is dat precies?
“Ik genoot van het doen van mijn promotieonderzoek, maar in mijn werk op de universiteit miste ik de link met de onderwijspraktijk. Graag wil ik dat mijn onderzoek ook echt iets voor het onderwijs oplevert. Bij Driestar hogeschool kan ik wel heel duidelijk iets voor de leraren uit het basisonderwijs betekenen. Als associate lector kan ik de organisatie en het werkveld leren kennen en ontdekken hoe ik beide het goed kan bedienen. Dat gebeurt onder supervisie van Bram de Muynck, lector Christelijk leraarschap.”
Waarom is passend onderwijs voor jou een belangrijk onderwerp?
“Mijn man en ik hebben drie kinderen. Twee ervan gaan inmiddels al naar de basisschool. Dat betekent dat ik een deel van de opvoeding van mijn kinderen uit handen geef aan de leraren. Daar is vertrouwen voor nodig! Het is heel belangrijk dat mijn kinderen en andere kinderen zich goed voelen op school. Ze verdienen het om gezien te worden, met al hun gaven en talenten. Dat geldt voor alle kinderen, dus ook voor de kinderen met speciale onderwijsbehoeften. Voor leraren is dat een lastige, maar ook een mooie opdracht. Graag wil ik met mijn lectoraat voor deze leraren kennis ontwikkelen en dat vertalen naar hun beroepspraktijk.”
Welke focus heeft het lectoraat?
“Een boodschap die we steeds uitdragen is: ‘Het gaat om de leerling, het draait om de leraar.’ We richten ons dus expliciet op de leraren. Wij willen hen ten dienste zijn bij het omgaan met de toenemende diversiteit die passend onderwijs met zich meebrengt. Hun rol is cruciaal bij de ontwikkeling van het kind, of het nu veel of weinig talenten heeft gekregen. Een goede leraar brengt die talenten tot bloei, heeft oog voor ieder kind en oordeelt niet. Het positieve zien aan een kind met bijvoorbeeld lastig gedrag is heel moeilijk, maar mijns inziens wel een Bijbelse opdracht. Op die manier ontstaat er een klimaat in de klas en in de school waarbij oog is voor elkaar.
In dat verband is de teamcultuur ook belangrijk en ook daaraan besteden we binnen het lectoraat nadrukkelijk aandacht. In het ideale team is een kind met lastig gedrag uit groep 4 niet alleen de verantwoordelijkheid van de leraar van groep 4, maar van de hele school. In zo’n team durven leraren naar elkaar toe te stappen en elkaar om hulp te vragen.”
Het lectoraat was al een poosje zonder lector aan de slag. Wat ga jij toevoegen?
“Ik wil vooral dingen ontwikkelen waar de leraar voor de klas iets aan heeft. We zijn nu bezig met het opzetten van ons onderzoeksplan voor komend jaar. Een van de dingen die ik wil doen, is het ontwikkelen van een quickscan passend onderwijs. Zo’n scan kan scholen inzicht verschaffen op welke onderwerpen ze het al goed doen, en waar ze nog aan moeten werken. Zeker voor de komende schoolplanperiode is dat nuttig! Ik kies bewust voor een praktische insteek, want ik vind het belangrijk dat de scholen daadwerkelijk aan de slag kunnen met dat wat wij ontwikkelen.
Ook wil ik dagen organiseren waarbij ik het werkveld ontmoet en ik kennis kan delen. Ik wil graag nieuwe onderzoeken starten waarbij ik de leraren wil betrekken.
Daarnaast vind ik het belangrijk dat internationale inzichten voor het veld worden ontsloten. In Australië zijn er bijvoorbeeld al veel mooie studies gedaan naar de rol van de leerkracht binnen inclusief onderwijs. Mogelijk kunnen wij goede voorbeelden daarvandaan vertalen naar de Nederlandse praktijk van passend onderwijs.”
Je promotieonderzoek heet ‘Links between executive functions and early literacy and numeracy. Vertel er eens iets meer over?
“Een belangrijke vraag in het onderzoek was of kinderen beter leren lezen en rekenen als ze ook beter in staat zijn om instructies te volgen en te onthouden en opdrachten kunnen uitvoeren. Dat bleek moeilijk te voorspellen, want de zogenaamde executieve functies zijn nog sterk in ontwikkeling bij kinderen tot 7 jaar. Een matige werkhouding en een korte spanningsboog bij kleuters is zeker geen reden tot zorg. Wanneer een kind in groep 2 nog steeds moeite heeft om zich te concentreren en opdrachten uit te voeren, is dat nu vaak een reden om een kind nog een jaar te laten kleuteren. Dat is echter niet nodig, in groep 3 hebben zulke kinderen namelijk nog genoeg kans om die executieve functies door te ontwikkelen. Vanaf groep 3 wordt het onderwijs meer gestructureerd. Dat kan er mogelijk toe leiden dat het gedrag en de werkhouding ook wat meer ingekaderd wordt.
Belangrijk is dat zowel het domein van de ontwikkeling van reken- en leesvaardigheden in de gaten wordt gehouden als het domein van de executieve functies. Voor lezen en rekenen bestaan er leerlingvolgsystemen, maar voor de executieve functies niet. De leraar dient dat zelf te monitoren. Als er een achterstand blijkt te zijn op de executieve functies, dan kan een leraar daar eenvoudig op interveniëren met behulp van opdrachten.
Een andere vraag was of kinderen met zwakkere executieve functies minder profiteren van voorleesactiviteiten, die met name een stimulans zijn voor de woordenschat ontwikkeling, maar ook voor het leren van letters. Dat blijkt niet het geval. Kleuters met zwakke executieve functies profiteren evenveel van voorlezen als kleuters met beter ontwikkelde executieve functies. Dat betekent dat het zeker voor zwakke kinderen heel goed is om hen voor te lezen, ook al lijkt het alsof ze niet gemotiveerd of geconcentreerd zijn.”
Wil je meer weten over het promotieonderzoek van Neely Anne de Ronde? Klik hier. Meer over het onderzoek van het lectoraat lees je hier.