Onder zoekers 9 januari 2017 Door Dr. N.A. (Nico) Broer

Sinds september 2016 heeft Driestar educatief, als voortzetting van de voormalige lectoraten, een onderzoekscentrum met de titel ‘Christelijk leraarschap’. In dat centrum wordt, zoals de naam aangeeft, onderzoek gedaan. Laten we de term ‘onderzoek’ eens aan een onderzoekje onderwerpen.

Er wordt in onze maatschappij heel veel onderzoek gedaan. De meest uit­eenlo­pende onderwerpen worden onderzocht. De vraag is wat dat eigen­lijk inhoudt: onderzoek doen. De term ‘onderzoeken’ wordt meestal ge­bruikt als het gaat om iets dat inge­wikkeld is. Voor eenvoudiger gevallen, worden eerder de termen ‘uit­zoeken’, ‘opzoe­ken’ en ‘na­zoeken’ gebruikt. Er is echter geen scherp onderscheid in die termen te maken. Wat alle genoemde termen gemeenschappelijk hebben, is de kern ‘zoe­ken’. Dat is het wat iemand doet bij onderzoeken, uitzoeken, opzoeken en nazoe­ken: hij zoekt. Dat is niet alleen een algemeen menselijke activiteit; ook dieren doen het. Waarom zoe­ken zowel mensen als dieren? Ze doen dat uiteraard om iets te vin­den.

Als je zoekt, doe je dingen die nodig zijn om iets te vinden dat je wilt hebben of weten. De zoe­ker moet natuurlijk wel (ongeveer) weten wát hij wil vin­den. Hij moet bovendien we­ten hóe en wáár hij moet zoeken. Dit geldt voor een zoeker en dus ook voor een on­derzoeker. Maar voor een onderzoeker geldt, dat hij er veeleer op is gericht op weten, dan op hebben. Voor ‘weten’ kan ook wor­den gelezen: ken­nen, ken­nis, in­zicht, begrip, informatie. Het gaat de onder­zoeker om iets te weten dat hij vóór zijn onderzoek niet wist. Je kunt daarom stellen dat de onder­zoeker ge­richt is op het ‘aan de weet ko­men’ van iets. Om ‘iets aan de weet te komen’ moet de onderzoeker bepaalde activi­tei­ten uit­voe­ren. Vaak is dat een veelheid van acti­vitei­ten die bo­vendien soms nog heel ongelijksoortig zijn ook. Dat maakt het onder­zoeksproces complex. Daar komt bij dat onderzoek aan regels gebonden is. Als de onder­zoeker zich aan die regels houdt, levert dat be­trouwbare en valide kennis op. Onderzoek is dus het methodisch beantwoorden van vragen dat leidt tot relevante kennis.

Vooral in het hbo is het belangrijk dat kennis relevant is voor de beroepspraktijk. Het onderzoek aan hogescholen is geworteld in die beroepspraktijk. De vraagstellingen worden ingegeven door de professionele praktijk en de resultaten moeten daarin toegepast kunnen worden. Het onderzoek moet kennis, inzichten (zoals methodieken, strategieën) en producten opleveren die bijdragen aan het oplos­sen van vraagstukken in de be­roepspraktijk en het moet aan de ontwikkeling van deze beroepsprak­tijk bijdragen.

In het onderzoekscentrum van Driestar educatief wordt geprobeerd dit te realiseren. Daartoe zijn veel gesprekken gevoerd met belanghebbenden. Zij hebben duidelijk gemaakt welke vraagstukken in de praktijk leven en soms ook welke oplossingen er al bedacht zijn. Hier liggen dus uitdagingen voor de onderzoekers van het onderzoekscentrum. Want de vraag is uiteraard of die oplossingen werkelijk oplossingen zijn. Er is onderzoek voor nodig om dat aan het licht te brengen. Dat onderzoek wordt samen met leraren gedaan, opdat het ook weer dienstbaar zal zijn aan de praktijk. En als we letten op de titel van het onderzoekscentrum is het niet moeilijk te bedenken dat ons onderzoek dienstbaar moet zijn aan de versterking van het Christelijke leraarschap.