Loop tijdens het lezen van dit stukje je eigen levenspad eens terug. Het leven is namelijk als een weg die in je herinnering ergens in de peuterleeftijd begint. Op die weg ging je voort, je kwam vooruit. Er gebeurde van alles. Toen brak er iets. Het was een ommekeer. God ging een rol spelen in je leven. Je ontdekte dat Hij echt is. Er deden zich wonderlijke ontmoetingen voor, waarin de hemel jouw aardse leven raakte. Je ontdekte door genade dat er alleen rust is in God en in Christus Die gezegd heeft: ‘Mijn juk is zacht en mijn last is licht’ (Matth. 11:30).
Vanaf de eerste keer dat dit gebeurde, werd je levensreis anders. Ze zette zich anders voort en wisselde zich vervolgens af met momenten. Moeite en duisternis vanwege het aardse leven, maar ook van vreugde en uitzicht op het eeuwige leven.
Mensen die werkzaam waren in het boerenleven hadden vroeger de gewoonte om als ze zich iets moesten herinneren een knoop in de zakdoek te leggen. Als je hand dan ongemerkt de zakdoek aanraakte, voelde je onmiddellijk de knoop en dan herinnerde men zich wat men nog doen moest. Geestelijke pelgrims gebruikten die zakdoek ook wel om belangrijke Godsontmoetingen in hun leven te herinneren. Voor elk geestelijk hoogtepunt legden ze een knoop in de zakdoek. Vaak waren dat niet veel knopen, want in een grote zakdoek kom je niet verder dan hooguit drie of vier knopen. Het aanraken van de knopen deed terugdenken aan Godsontmoetingen en beloften van bemoediging.
De Bijbel staat vol met verhalen over dergelijke knopen. Denk aan Jakob in gevecht met de Heere bij de Jabbok, of aan Elia die in de woestijn wordt aangeraakt door dé Engel, of aan Job in zijn ontmoeting met God in zijn lijden, of aan de blinde Bartimeüs genezen door Jezus, of aan … Het kerkelijk jaar is begonnen. We denken terug aan hoe de hemel de aarde opzocht. We gedenken de heilsfeiten. Ik denk terug aan hoe deze feiten in mijn leven werkelijkheid zijn geworden, aan de knopen in mijn zakdoek. Dan denk ik aan mijn leerlingen, mijn studenten. In gedachten vormt zich een gebed: ‘Heere, mag ik een middel zijn om hen bij U te brengen?’
De Latijnse term educatio betekent letterlijk “iemand wegleiden uit”. Dát wil ik: leerlingen wegleiden uit de misstanden op hun levensweg en hen de ogen openen voor een leven met de Heere Jezus. Godsdienstig vormingsonderwijs is in de kern geen intellectuele exercitie of overdracht van theologische stellingen; het is existentiëler en veel persoonlijker. Je onderwijst wie je bent. Daarom doet in het onderwijs ook jouw levensweg ertoe. Als daarin door Gods genade een nieuw leven is geopenbaard, dan zijn er knopen in je zakdoek. Denk er aan terug. Laat je erdoor bemoedigen. Deel ervan met je leerlingen. En, als het voor jou kan, kan het toch ook voor anderen?
Deze blog verscheen eerder als column in DRS Magazine.