‘Wat ga je doen op de computer?’ ‘My talking Tom is leuk! Vooral als je een cadeautje mag uitpakken!!’ Handig start de vijfjarige Ruben de tablet op en begint enthousiast aan zijn favoriete spelletje. Maar heeft hij door hoeveel reclame hij te zien krijgt en wat dat met hem doet?
Herkenbaar? Veel kleuters vermaken zich uitstekend met My talking Tom of Angela. Heb je wel eens mee gekeken met zo’n spelende kleuter? Een heel leerzaam spelletje. Als je Tom goed verzorgt, word je beloond. Maar heb je enig idee hoeveel reclame deze jongen te verwerken krijgt? Om een cadeautje uit te pakken moet hij eerst een (reclame)filmpje bekijken. Maar kan hij daar mee omgaan? Heeft iemand hem al verteld dat je sommige reclame kunt ‘overslaan’? Marketeers zetten vol in op beïnvloeding van de jonge jeugd! Wie de jeugd heeft…
Gratis beïnvloeding
Massa’s kinderen vermaken zich op spelletjeswebsites. Vol leuke, ‘gratis’ spelletjes. Ze hebben geen idee dat zelfs bij een grappig spelletje als
Hill climb racing al onverwacht reclame kan opdoemen. Zo was het onlangs mogelijk om gratis muntjes te krijgen voor het upgraden van je auto. Je hoefde alleen een trailer te bekijken van
Sniper fury. Best een heftig filmpje voor kinderen onder de tien. Zeker als je bedenkt dat dit spel een PEGI-beoordeling heeft van +16. En dat is niet voor niets.
Sluikreclame
Bovenstaande praktijkvoorbeelden zijn uit te breiden met legio andere ervaringsverhalen. Wat te denken van het YouTube gebruik door kinderen? Ook binnen YouTube Kids is niet alles even veilig. Of wat denk je het volgen van vloggers die goud geld verdienen met sluikreclame? Het Commissariaat voor de Media heeft dit voorjaar een
onderzoek gepubliceerd over deze sluikreclame. Honderd vlogs van de twintig populairste Nederlandstalige kanalen van vloggers of andere online content creators zijn onderzocht. Wat blijkt? In bijna 90% van filmpjes zijn duidelijk een of meerdere merken of producten te zien. In meer dan 60% van die gevallen komen merken en producten niet terloops aan bod, maar krijgen ze nadrukkelijk de aandacht. Die aandacht is vaak (zeer) positief. Bij meer dan 75% van de video’s waarin merken en/of producten aan bod komen, is onduidelijk of het al dan niet om betaalde aandacht gaat.
We vinden beïnvloeding prima
Ander onderzoek toont aan dat we het prima vinden dat we worden beïnvloed. In dit onderzoek werden mensen bewust beïnvloed om een product aan te schaffen. Als ze hier naderhand op gewezen werden, vonden ze dat geen probleem. Want: ‘Het is echt een goed product hoor…’
We hebben het idee dat we zelf nog kunnen bepalen welke aankopen we wel of niet doen en welke meningen en denkbeelden we hebben. Om deze illusie van autonomie vinden we mogelijke beïnvloeding prima. We accepteren de wereld zoals deze aan ons wordt gepresenteerd.
Tegenwicht door toerusting
Dit onderstreept het belang van een grondige toerusting van onze kinderen op het gebied van reclame en beïnvloeding. Een kritische kijk-, lees- en luisterhouding wordt steeds belangrijker. In het
Media Attitude Model van Driestar onderwijsadvies wordt dit uitgewerkt voor je houding als ‘leerling’ tegenover media. Daarnaast is het belangrijk dat kinderen leren dat reclame probeert begeerte op te wekken of hun mening probeert te beïnvloeden. Als ‘pelgrim’ leren we in het model om weerbaar te worden tegen verleidingen en invloeden van buitenaf. Wat zijn onze christelijke kernwaarden en hoe verhouden allerlei zaken die op ons afkomen zich hiertoe?
Kinderen leren mediawijs te worden
Naast deze waarden gedreven benadering van reclame is het ook zinvol dat kinderen leren om reclame weg te klikken. Met oudere kinderen kun je leren wat een Ad-blocker is en hoe je deze installeert. Deze jongeren moeten leren overwegen of ze een betaalde variant te nemen van een spel of app. Het is ook zinvol om met elkaar in de huid te kruipen van reclamemakers en social influenzers. Samen kun je proberen te doorgronden wat de maker ons wil duidelijk maken en op welke wijze hij ons probeert te overtuigen. Gesprek en begeleiding van de jongeren door een volwassene is daarom onmisbaar. Jongere kinderen moeten zich vooral oefenen in het zichzelf begrenzen, door niet altijd (direct) toe te geven aan allerlei impulsen. Doe je wel of niet mee met een rage? Koop je een product wel of niet?
Leerlijn mediawijsheid
Met deze uitgangspunten heeft het ontwikkelteam van Driestar onderwijsadvies reclame als een van de eerste onderwerpen opgepakt om een lessenserie over te ontwerpen. Dat is een volgende stap op weg naar een complete leerlijn mediawijsheid voor primair onderwijs, voortgezet onderwijs en speciaal (basis)onderwijs. Met als doel het vormen van attituden, gebaseerd op de Bijbel. Wie de jeugd heeft...
Wil je op de hoogte blijven van de laatste ontwikkelingen op het gebied van Mediawijsheid of wil je meer informatie? Ga dan naar de
pagina Mediawijsheid of neem contact op met de onderwijsadviseur.