Waren je leerlingen veilig thuis? 20 mei 2020 Door P.M. (Elly) van der Gouwe

Nu de schooldeuren weer open zijn en de klassen halfvol, pakken jullie de lessen van Wonderlijk gemaakt ook weer op? Dat heeft misschien geen directe urgentie, maar is wel belangrijk.

Die acht weken thuis zijn niet voor alle leerlingen even fijn en veilig geweest. Aandacht voor het sociaal-emotioneel welzijn van de leerlingen en daarbij het signaleren van zorgelijke of onveilige ervaringen, mogelijk op seksueel vlak, is juist in deze eerste schoolweken topprioriteit. Door gesprekken over lichaam, relaties, privézaken en veiligheid thuis krijg je inzicht in het welzijn en de thuissituatie van leerlingen. 

Drie aanleidingen voor gesprek

Zonder direct een hele les voor te bereiden kun je rond deze drie thema’s uit Wonderlijk gemaakt zinvolle gesprekken voeren in je klas.
  1. Ja- en nee-gevoel – dat wat goed en fijn is en je blij maakt, of dat wat naar is en je verdrietig, bang of boos maakt. Een belangrijk onderscheid om zelf grenzen aan te kunnen voelen en geven.
    “Wat geeft jou thuis een ja-gevoel? En wat een nee-gevoel? Tegen wie zeg je het als je verdrietig, bang of boos bent? Hoe kunnen we het aan jou zien als je een ja-gevoel hebt? En bij een nee-gevoel? Aan wie zou jij vertellen als er iets niet fijn was thuis?”
  2. Privé – dat wat alleen van of voor jezelf is. Zo heb je ook privé-lichaamsdelen die niemand anders hoeft te zien of aan te raken zonder dat jij het wilt.
    “Privé, welke plaatsen thuis zijn echt privé? Heb jij ook privé-spullen, dingen die alleen van jou zijn? Lukte het om privé-dingen te doen thuis, even iets voor jezelf? Weet je nog wat je privé-lichaamsdelen zijn? Op welke manier houd je die privé? Hoe gaat dat thuis?” 
  3. Wat zou jij doen als… ? Met die wondervraag kun je allerlei leuke en nare situaties verkennen om samen te bespreken hoe je kunt reageren. Een goede gelegenheid om ook zijdelings onveilige situaties te signaleren.
    “Wat zou jij doen als… iemand op straat dichterbij komt dan anderhalve meter? … als iemand jou wil knuffelen zonder dat jij dat wilt? … als je een geheim hebt dat geen fijn geheim is, maar een naar geheim? … als je broer je kietelt op plekken die jij niet wilt?”

Seksueel misbruik herkennen

Het kan zijn dat ook leerlingen van jullie school seksueel misbruik ervaren. Hoe herken je seksueel misbruik? Lees het hier. Wat kun je doen? Houd contact met al je leerlingen, wees geïnteresseerd in de thuissituatie. Bespreek je zorgen met het kind en de ouders. Kijk hier voor tips. Vraag gerust advies aan de orthopedagoog op school of bij Veilig thuis.

Geschikte lessen uit Wonderlijk gemaakt?

Om te werken aan weerbaarheid en leerlingen bewust te maken van wat fout is en niet normaal, kun je gebruik maken van deze Wonderlijk gemaakt-lessen. Hierin zitten waardevolle elementen voor gesprekken over privé, ja- en neegevoel, verdachte situaties en seksueel misbruik:
  • Groep 1 en 2: 1.1, 2.1, 2.3
  • Groep 3 en 4: 3.1, 3.3, 4.3
  • Groep 5 en 6: 5.3, 6.3
  • Groep 7 en 8: 7.6, 8.2 en 8.3.
Werk ook aan de weerbaarheid van je leerlingen!