In Nederland vinden we het moeilijk om de smartphone van school te weren. De Franse regering heeft afgelopen zomer een ferme maatregel uitgevaardigd. Smartphones in de klas mogen gewoon niet (tot leeftijd van 15 jaar). Ik vind dat een sympathieke maatregel: alles wat onrust brengt, hoort niet in de klas. Daar kan het. Waarom bij ons niet?
De redenen zijn bekend. Ouders willen dat hun kind bereikbaar is. Kinderen zijn er zo aan gewend, dat je niet van ze kunt vragen, dat ding thuis te laten. Je ontketent een revolutie. Alsjeblieft niet nog meer regels in school. Het is niet te controleren. We gaan toch geen broekzakken checken?
Argumenten voor zijn ook bekend: smartphones geven onrust en afleiding, het benadrukt ongelijkwaardigheid van leerlingen. De voorargumenten lijken even wat meer steun te krijgen, door de oproep van Forum voor democratie om indoctrinatie van leraren op een meldpunt aan te geven. Veel mensen beseffen dat je zoiets niet moet stimuleren. Leerlingen moeten immers leraren niet gaan filmen met hun smartphones. Maar de tegenargumenten zijn opmerkelijk hardnekkig.
Ik snap dat wel. Als je een discipline-maatregel wilt, kost dat energie. Je krijgt weerstand en wie heeft zin om die hobbel te nemen? Sjaak Jacobse heeft in een eerdere column laten zien dat het kan, maar ook hoeveel moed er voor nodig is.
Belangrijk vind ik dat je achter de praktische argumenten ook een principiëler argument kunt zien: in school moet je geen werkelijkheid creëren die niet overeenkomt met wat de kinderen alle dagen meemaken. Je moet bezig zijn met de echte wereld. In de wereld zijn nu eenmaal smartphones en we moeten kinderen juist leren om er mee om te gaan. Smartphones weren is een schijnwereld in stand houden. Je kunt ze zelfs integreren in je les, door ze dingen op te laten zoeken, mentimeter te gebruiken enzovoort. En je kunt toch juist met leerlingen praten waarom ze geen leraren moeten filmen?
Het laatste is een veel sterker argument dan de praktische bezwaren. En toch zou ik graag een strikt verbod zien. Soms moet je in een school juist precies het omgekeerde doen van wat er in het gewone leven gebeurt. En daar zijn pedagogische redenen voor. Die zijn anders dan ‘breng de reële wereld in de klas’. Voor leren is mentale rust nodig. De fysieke aanwezigheid van een smartphone zorgt voor potentiele afleiding. Leerlingen moeten ervaren dat het ding een hulpmiddel is en niet een verlengstuk van hun identiteit. In de les moet communicatie met mensen belangrijker zijn dan met dingen. Wat let het de school om de smartphone te verbieden?
Een nationaal beleid ligt ons niet zo. Nederlanders houden van een genuanceerder aanpak. En daarom kunnen scholen juist in ons land tegendraads en moedig zijn om mobieltjes uit de klas te weren. Ik schat in dat veel ouders blij zijn met een stukje duidelijkheid. Een disciplineregel in het belang van een gezond leerklimaat moet je niet los van hen nemen. Mij lijkt dit onderwerp een uitstekende gelegenheid om de ouders te mobiliseren en een beleidsvoornemen te bespreken op een ouderavond. Ouders worden daar graag voor uitgenodigd, want iedere ouder heeft er zelf ook vragen over. Dan blijkt natuurlijk ook dat je er niet bent met een regel. Leerlingen zijn ook op school om mediawijs te worden. Als je als school hier iets mee wilt doen, neem dan contact op met Sjaak Jacobse