Jij moet gewoon veel duidelijker zijn! 3 november 2015 Door A.W. (Albert) de Vries, GZ-psycholoog

Dertien ouders die elkaar goed kennen. Een sfeervolle kelder en casussen uit de praktijk. Graag neem ik je mee naar een cursusavond ‘Opvoedstijlen’ voor de ouderkring van een kerkelijke gemeente. Anders dan wanneer ik de cursus op ouderavonden van scholen geef, probeerden we de stof in één avond te behandelen. Het leverde mooie momenten op.

Alle gezinsleden zitten al aan tafel als Matthijs binnenkomt. “Heb je je het hok van je konijn al schoongemaakt?” vraagt moeder. “Oh,” schrikt Matthijs, “helemaal vergeten!” Vader reageert direct: “Je gaat het nu direct doen!” “Nou…” aarzelt moeder. “Ik kan het straks wel even snel voor hem doen?”
 
In deze herkenbare opvoedingssituatie zijn twee opvoedingsstijlen direct te herkennen: het directe optreden van vader (de stijl van activist genoemd) en de zorgende opmerking van moeder, ook wel de stijl van de huisouder genoemd. Tijdens de opvoedingsavond bespreken we ook nog een viertal andere stijlen. Die van de onderzoeker bijvoorbeeld, die in bovenstaand voorbeeld waarschijnlijk met Matthijs in gesprek was gegaan: “Hoe komt dat nou joh, dat het voor het eten niet gelukt is?” De zes stijlen zijn afgeleid van bekende opvoedingsstijlen zoals de autoritaire stijl. Veel ouders zijn vooral regulerend bezig, ze spreken hun kinderen bijvoorbeeld veel aan op gedrag, terwijl ze tegelijkertijd wel beseffen dat aandacht voor hun kind ook belangrijk is. In de opvoeding moet een gezonde balans zijn tussen aanspreken op gedrag en positieve aandacht (de zogenaamde autoritatieve stijl). Om dat te bereiken geloof ik dat je als ouders naar jezelf als opvoeder moet gaan kijken: wie ben jij als persoon en wat is een natuurlijke opvoedingsstijl voor jou? Vanuit die bewustwording kun je proberen om ook andere aspecten meer aandacht te geven in het omgaan met je kind.
 
Ouders vinden het altijd fijn om samen ervaringen uit te wisselen en tips van elkaar te horen, dus na de pauze bespreken we in kleinere groepen eigen casussen. Het is de bedoeling dat groepsgenoten doorvragen op de situatie die een ouder uitlegt en dat het groepje zo samen tot een analyse van de opvoedingsstijl komt. Soms is even doorvragen nog wel nodig. Een moeder geeft aan dat zij vooral organiserend bezig is in haar gezin, maar daar soms veel moeheid bij ervaart. Als we er een poosje over doorpraten, blijkt dat zij een achtergrond heeft als kleuterjuf en in die rol juist altijd graag zorgend bezig was. Hoe kan zij die meer ‘natuurlijke’ rol in haar drukke gezin meer ruimte geven? Bijvoorbeeld door rustmomenten in te bouwen, kleine stukjes tijd waarin er even echt aandacht is voor elkaar.
 
Een aanwezig ouderpaar herkent zich in de ouders van Mathijs: de moeder bijzonder therapeutisch en de vader een rasactivist. Ze benoemden dat dit onderling wel eens conflicten gaf: “Jij praat nooit eens met hem!” “Jij moet gewoon veel duidelijker zijn!” Als je de stijl, maar ook tips en soms kritiek van de ander wel kunt accepteren, is er kans dat je met twee tegenovergestelde opvoedstijlen elkaar op een positieve manier kunt aanvullen.
 
De reacties op deze ouderavond waren enthousiast. Ik moet zelf ook eerlijk zeggen dat ik het geweldig vind om te doen. Het is mooi om samen echt de diepte in te gaan en je met elkaar bewust te worden van diepere waarden in jouw opvoeding. Dat past ook bij mijn eigen stijl als onderzoeker. Ik geloof er echt in dat je wat je leert op die manier beter kunt vasthouden. Tegelijkertijd werken voor sommige ouders meer praktische avonden beter, waarop vooral veel goede en in de praktijk bruikbare tips worden gedeeld en onderling gesprek ontstaat.
 
We komen graag langs bij uw school of gemeente voor een of meerdere opvoedingsavonden. Kijk voor het aanbod daarover op onze website of neem vrijblijvend contact op met Albert de Vries, GZ-psycholoog (a.w.devries@driestar-educatief.nl).