Heb je je wel eens gerealiseerd dat het gevaarlijk kan zijn geen aandacht te hebben voor je leerling? En dan bedoel ik aandacht voor zijn vragen, zijn waarden, zijn idealen. Weet je wat de jongere in jouw klas denkt, vindt, nastreeft en misschien wel doet?
Misschien denk je wel: hebben jongeren überhaupt idealen? Een jongere zei pas zelf tegen mij: “Idealen? Daar komt toch uiteindelijk niets van terecht. Kun je beter niet aan beginnen.” Toch hebben jongeren zeker idealen. De ene leerling droomt ervan een heel goede wetenschapper te worden, de volgende hoopt ooit de beste hacker te worden en een derde denkt al jaren na over onrecht in de wereld en wil daar wat aan doen.
Serieus nemen
Ben je bereid om samen met je leerlingen op zoek te gaan naar een goede invulling daarvan? Vorige week kwam ik er weer achter hoe belangrijk het is dat jongeren idealen hebben, maar ook dat de opvoeders oog hebben voor die idealen. Jongeren moeten serieus genomen worden in hun idealen en ruimte krijgen die te verwezenlijken. Als dat niet gebeurt, kan het namelijk verkeerd aflopen. Dat ontdekte ik bij het kijken van de prachtige film Layla M.
Layla M
Afgelopen vrijdagavond was ik te gast bij een debatavond van Stichting Argan in Amsterdam. De film Layla M. werd er vertoond en ik mocht, samen met de filmproducent Frans van Gestel na afloop debatteren met de aanwezigen. Een zaal vol mensen, Nederlandse-Marokkanen (jong, oud, vrouw, man), hulpverleners, politie, onderwijsmensen, andere geïnteresseerden. De film gaat momenteel de hele wereld over en gaat vandaag in Nederland in première in verschillende Nederlandse bioscopen. In deze weblog wil ik je graag meenemen in het verhaal van de film om je te laten nadenken over wat de gevolgen kunnen zijn als opvoeders geen oog hebben voor idealen.
Rechtvaardigheid
De film begint met een scene op het voetbalveld. Layla, een gehoofddoekt meisje in voetbaltenue vlagt een wedstrijd. Een mondig, fanatiek meisje dat rechtvaardigheid belangrijk vindt. Als haar stem niet serieus genomen wordt door de verschillende mannen, loopt ze woest van het veld. En dan staan daar een paar vrouwen in boerka die op een vriendelijke manier contact leggen met haar. Het is gelijk duidelijk: de eerste stap voor hun invloed is gezet.
Layla M. is een Nederlands-Marokkaans meisje, woont in Amsterdam, zit op het VWO. Ze crosst zo hard op haar fiets door de stad zoals alleen Hollanders dat kunnen. Ze groeit op in een fijn gezin, met een vader en moeder en een broer. Ze voelt een grote verbondenheid met moslims over de hele wereld en wil die graag helpen. Ze heeft een sterk rechtvaardigheidsgevoel en grote idealen. Ze wil de wereld verbeteren. Haar ouders vinden dat ze overdrijft. Zij snapt de apathie niet die haar ouders hebben voor een boerkaverbod en andere bedreigingen voor de vrijheid van godsdienst. Dit zorgt ervoor dat ze steeds meer tijd besteedt aan het bestuderen van de Koran, het deelnemen aan demonstraties en het aangaan van contacten online met jihadisten. Met een van hen trouwt ze in het geheim. Haar radicalisering is als een vicieuze cirkel: hoe radicaler zij wordt, hoe meer weerstand ze krijgt, wat haar weer meer inspireert nog radicaler te worden. Steeds minder voelt ze zich thuis onder de mensen die haar thuis zijn. Ze droomt van een plek waar ze een sober leven kan leiden, in lijn met de islamitische leer.
Inzicht
Uiteindelijk komt Layla, nog steeds met het idee haar nobele rechtvaardigheidsidealen na te streven, samen met haar man aan in Jordanië. De strijd voor rechtvaardigheid leidt haar tot de donkerste plekken. Langzaamaan begint de werkelijkheid tot haar door te dringen. De idealen van haar man blijken óver het randje. Rechtvaardigheid lijkt ten koste te gaan van rechtvaardigheid voor anderen. Haar taak blijkt vooral opruimen, schoonmaken en koken. Als haar man vraagt of ze de rommel op wil ruimen, roept ze: “Als je er last van hebt, ruim je het toch lekker zelf op?” In Jordanië blijkt ze meer Amsterdams te zijn dan in Amsterdam leek. Ze doet nog verwoede pogingen haar idealen op een juiste manier na te streven door vrijwilligerswerk te doen in een vluchtelingenkamp. Hoe deze film afloopt, zou je zelf moeten bekijken.
Opvoeders
Hoe kon dit gebeuren? Hoe kan het dat een zelfstandig, mondig Nederlands meisje met een groot rechtvaardigheidsgevoel denkt dat ze met een strenggelovige moslim moet trouwen en naar Jordanië gaan om haar idealen te verwezenlijken? Omdat belangrijke mensen vlak om haar heen haar idealen niet zien en serieus nemen. Degenen die wel oog hebben voor haar idealen zijn mensen met verkeerde intenties. Zou de radicalisering van Layla niet gebeurd zijn als er mensen waren die haar gesteund hadden in haar idealen en geholpen hadden die te kunnen uiten op een positieve manier?
Inhoud geven
Een jongere als Layla kan positief gevormd worden als zij ruimte krijgt voor het gesprek over haar idealen. Opvoeders die daar op een wijze, verstandige manier op reageren, kunnen een grote invloed hebben. De lijn naar het reformatorische onderwijs is niet moeilijk te trekken. Ken jij je leerlingen en geef je ze ruimte om zich te uiten? Wat drijft jouw leerlingen, wat houdt hen bezig en hoe denken ze over de wereld en over de kerk? Misschien zijn het niet jouw idealen, maar kun je hen wel helpen om erover na te denken hoe ze daar als christen mee aan de slag kunnen. Je kunt jongeren helpen om gezamenlijk inhoud te geven aan datgene waar ze van dromen en zo hun idealen na te streven. Ben jij bereid ruimte te geven voor de idealen van jouw leerlingen?