‘Je moet alleen dingen registeren waar je wat aan hebt en plannen maken die je ook echt gebruikt’, zegt Arnold Jonk van de Onderwijsinspectie. Een mooie uitspraak, waar ParnasSys volledig achter staat. De nieuwe handreiking ‘Ruimte in regels’ van de inspectie helpt schoolteams om nu echt wat te doen aan de administratieve last, betoogt Leon van Dalen.
Het vastleggen van gegevens is iets waar we dagelijks mee bezig zijn in het onderwijs. Het gaat om bijvoorbeeld gegevens van observaties, gesprekken, toetsen. Zoals ik al eerder betoogd heb, moet de leraar daarbij zelf aan het roer staan en dienen er binnen het team keuzes gemaakt te worden: wat en op welke manier willen wij gegevens vastleggen in ParnasSys? Belangrijk is ook dat je werkt vanuit het waarom. Waarom leggen we binnen onze school observaties, gesprekken en toetsen vast? Mijn korte antwoord op die vraag zou zijn: We leggen gegevens vast om ervoor te zorgen dat onze leerlingen goed onderwijs krijgen. De handreiking ‘Ruimte in regels’ die de Onderwijsinspectie pas heeft uitgegeven, splitst deze waaromvraag uit in drie hoofdvragen:
- Krijgen de leerlingen goed les?
- Leren de leerlingen genoeg?
- Zijn de leerlingen veilig?
De handreiking gaat aan de hand van veelgehoorde vragen in op wat verplicht is en wat niet. Uit die antwoorden blijkt dat de inspectie zich richt op het doel, en niet op de middelen of de werkwijze. Dat beleven heel veel leraren zo (nog) niet. De brochure helpt wellicht om die diepgewortelde aannames te doorbreken.
Aan de slag
Met de vragen en antwoorden uit deze handreiking kunnen teams nu aan de slag om daadwerkelijk wat te doen aan de administratieve last.
In het gesprek met je team kun je uitgaan van de volgende vragen:
- Wat hebben wij als leraren nodig om de leerlingen goed les te kunnen geven?
- Hoe weten we dat de leerlingen genoeg leren?
- Hoe zorgen we dat de leerlingen veilig zijn?
Bepaal met elkaar het waarom, het hoe en het wat (vraag 1). Het vastleggen van de relevante gegevens dient aan te sluiten bij het werkproces op school. Datgene wat een leerling of een groep nodig heeft - onderwijsbehoeften - om goed les te ontvangen kun je daar noteren. Daarnaast kun je afgaan op de geplande gespreksmomenten met ouders, ondersteuningsteam, groepsbespreking en dergelijke. De informatie die daarvan wordt genoteerd (indien nodig!) sluit aan op de onderwijsbehoeften.
Daarnaast heb je andere gegevens om te volgen of leerlingen voldoende leren (vraag 2). Dit kun je in je groepskaart in ParnasSys als leerkracht eenvoudig monitoren. Ook hierbij geldt: Wat heb ik nodig? Toetsen van methodes? Niet-methodetoetsen? Vorderingen op leer- of ontwikkelingslijnen? Hoeveel heb ik daarvan nodig om de vorderingen te zien?
Veiligheid van leerlingen en leraren is de basis om een leer- en leefgemeenschap op school te vormen (vraag 3). Daar gelden dan ook specifieke voorschriften voor, extra ten opzichte van de huidige situatie. Zo dient de veiligheidsbeleving en het welbevinden van leerlingen ten minste jaarlijks gemonitord te worden. Maar veiligheidsbeleid mag zelf worde ingevuld, bijvoorbeeld hoe de school omgaat met incidenten. Het is niet verplicht om incidenten te registreren en te rapporteren aan ouders, maar je kunt er als school wel voor kiezen.
Prikkel
De brochure is een prikkel, een mooie aanleiding om aan de slag te gaan. Het beroep van leraar nog mooier te maken en er met elkaar voor te zorgen dat de leraar toekomt aan datgene waar zijn passie ligt: lesgeven aan leerlingen.