Lichaam en geest vormen een eenheid. Ik zie echter in christelijk onderwijsland een sterke focus op cognitie. Hoe willen we leren? Maken we in ons onderwijs gebruik van álle scheppingsgaven?
Mijn vak heet bewegingsonderwijs, maar eigenlijk ben ik ertegen om in vakken te denken. Het is een versimpeling van de briljante complexiteit van Gods schepping. Psalm 8 vertelt ons hoe ontzettend mooi de mens geschapen is: een samenspel van cognitie, motoriek, creativiteit. Daarin komt heel veel bij elkaar. Die integratie mag ook tot uiting komen in onze scholen.
In het christelijk onderwijs zie ik een sterke focus op cognitie. Tellen muziek, tekenen en bewegingsonderwijs mee bij de afweging of iemand over kan van havo 3 naar havo 4? Bij kleuters zien we dat er veel ruimte is om holistisch en thematisch te werken. Ergens onderweg gaat de methode het winnen van het ontwikkelingsgerichte, zonder dat de leerlingen nou echt zoveel anders zijn in groep 5. Wat zegt dat over ons onderwijs? Wat brengt ons ertoe dat we lichaam en geest bij oudere leerlingen steeds meer van elkaar scheiden?
In de Bijbel zie ik dat niet, ook niet bij volwassen mensen. Mirjam voerde de reidans aan, David danste voor de ark. We zijn als christenen in dat opzicht een beetje in de verkeerde hoek terechtgekomen. Door onze bezwaren tegen topsport hebben we veel overboord gegooid. Psalm 142 laat zien hoe tekst, muziek en lijf bij elkaar kunnen komen. Maar wie bidt er met opgeheven handen? En huppelen van zielenvreugd, kan dat zonder je voeten te gebruiken?
Op school is mogen bewegen niet voorbehouden aan de gymzaal. Ook in het klaslokaal kunnen we fysiek leren. Bij topografie kun je bij het aanleren van de plaatsnamen in plaats van leerlingen een beurt te geven, ze een bal toewerpen. Bij het antwoorden gooien ze hem terug. Laat je leerlingen eens lopend een vraagstuk oplossen. De kansen en mogelijkheden liggen voor het oprapen. Als je dan toch wilt werken aan cognitieve doelen, helpt het wel enorm om fysieke middelen te gebruiken.
Bewegen doet wat met mensen. Ik vraag wel eens aan mijn studenten: “Bij welk vak komt de mens in al zijn scheppingsgaven tot zijn recht?” Vaak staat leren gelijk aan zitten en luisteren. Bij bewegingsonderwijs gebruik je héél je lichaam. Samen sporten en spelen is veel meer dan alleen een spieractiviteit. Leerlingen helpen elkaar, behalen gezamenlijke successen, leren omgaan met winnen en verliezen. 1 Korinthe 12, over het elkaar tot een hand en een voet zijn, ervaar je pas goed wanneer je daadwerkelijk zo samenwerkt.
>> Verder lezen? David I. Smith (2020). Geloven in lesgeven. Didactiek als christelijke praktijk. Amsterdam: Buijten & Schipperheijn Motief
Deze blog verscheen eerder als column in DRS Magazine.