Het stimuleren van de ontwikkeling van jonge kinderen vraagt om een goede doordenking van het dagelijks onderwijs. Dat is ook de reden dat de inspectie eisen stelt aan het onderwijs aan kleuters. Hoe kun je met de leerlijnen Jonge Kind je kleuteronderwijs verantwoord vormgeven?
Planmatig werken
De inspecteur hecht veel waarde aan planmatig werken, maar dan wel op een manier die past bij het jonge kind. Planmatig werken is dus iets anders dan ‘schools’ werken. Planmatig werken is doelgericht werken. Deze doelen worden je aangereikt vanuit de leerlijnen Jonge Kind, maar het is belangrijk dat de leerkracht ervoor zorgt dat deze doelen op betekenisvolle wijze bij het kind komen.
Dat doe je bijvoorbeeld door thematisch te werken. De inspectie hecht veel waarde aan spelontwikkeling. Dat doe je bijvoorbeeld door ook de hoeken mee te laten kleuren met het thema, en daar de doelen die je de kinderen wilt aanbieden te verwerken. Op die manier kan een kleuter gewoon kleuter zijn, maar zal het kind ook leren.
Volgen
In elk geval voor de taal- en rekenkundige ontwikkeling vereist de inspectie een gestructureerde observatie. Dat moet in zekere mate objectief kunnen gebeuren. Dit betekent, dat de leerdoelen zo geformuleerd moeten zijn, dat leerkrachten deze niet verschillend kunnen interpreteren. Een doel als bijvoorbeeld ‘kent de kleuren voldoende’, is voor meerdere uitleg vatbaar. In de leerlijnen Jonge Kind zijn de doelen zo nauwkeurig mogelijk geformuleerd.
Wat je observeert, moet te koppelen zijn aan wat de meeste leerlingen in die leeftijdsfase beheersen. In leerlijnen Jonge Kind zie je dat door middel van de verschillende beheersingsniveaus en de kleurtjes op het planscherm. Beheerst de leerling de doelen die voor de periode gepland staan, of loopt de leerling achter of voor?
Bij het ontwikkelen van de leerlijnen Jonge Kind is onderzocht wat de literatuur en experts zeggen over wanneer kinderen bepaalde doelen moeten beheersen. Aan de hand van deze bevindingen zijn de leerdoelen geordend en is hier een planning aan gekoppeld.
De inspectie vindt het echter zeker zo belangrijk dat er op schoolniveau afspraken zijn over wanneer je je zorgen maakt, en welke interventies er op dat moment gedaan moeten worden zodat het aanbod afgestemd wordt op de leerling. Ofwel: gebruik je het systeem omdat de inspectie wil dat je registreert, of heb je het systeem ingebed in je schoolcultuur?
Aanbod
Het tweede grote aandachtspunt van de inspectie is hoe de leerkracht de vertaalslag maakt van de signalering naar het aanbod. Er moet afstemming zijn tussen waar het kind aan toe is en wat er van een kind wordt gevraagd. Met de leerlijnenmodule kan registeren, signaleren en het plannen van aanbod vanuit hetzelfde scherm: het planscherm.
Maak je vanuit of aan de hand van de leerlijnen Jonge Kind een groepsplan, dan kun je op die manier verantwoorden aan welke doelen je gaat werken. Belangrijk is dan wel, dat er een goede beschrijving is van de aanpak. De inspecteur kijkt namelijk ook naar hoe een leerkracht activiteiten koppelt aan doelen.
Wanneer kinderen buitenom het basisaanbod aan andere doelen werken, moet dit goed beschreven worden. In ParnasSys betekent dit dat je voor deze kinderen nog een sublesgroepplan of een individueel plan maakt, waarin beschreven staat hoe je aan de deze doelen werkt. Daarbij is het belangrijk dat de leerkracht dit aanbiedt in bijvoorbeeld de kleine kring of door middel van gepland meespelen. Het is juist niet de bedoeling dat je met deze kinderen individueel aan een tafeltje gaat oefenen.
De volledige ontwikkelingslijn moet aan bod komen. Ofwel: alle doelen moeten een keer aangeboden worden. Met de leerlijnen Jonge Kind kun je laten zien dat je gedurende het jaar aan verschillende leerlijnen werkt en de bijbehorende doelen in verschillende periodes hebt aangeboden. Daarnaast kun je, wanneer je de doelen gaat afvinken, meteen zien of je aanbod voor alle kinderen effectief was.
Begeleiding
Onze onderwijsadviseurs, die scholen begeleiden bij het werken met Leerlijnen Jonge Kind, zijn op de hoogte van deze criteria en aandachtspunten van de inspectie. Zij helpen jullie om het onderwijs in groep 1 en 2 zo in te richten met de leerlijnen jonge kind als leidraad, dat het onderwijs aan kleuters op je school verantwoord is en recht doet aan de school en de leerlingen. Wil je ook begeleiding bij het implementeren van de leerlijnen Jonge Kind of het opzetten van goed onderwijs voor de kleutergroepen? Neem contact op met
mevrouw H. (Hetty) Berkhout. Voor meer informatie over leerlijnen Jonge Kind zie
onze website.