Als je het nieuws in de achterliggende maanden hebt gevolgd, kom je heel wat nieuws over wetsvoorstellen tegen inzake het pestbeleid op scholen. Het kan wat verwarring opleveren, omdat je daardoor niet meer precies weet wat er van je verwacht wordt.
Graag geven we een overzicht van de huidige stand van zaken rondom het anti-pestbeleid op scholen en de sociale veiligheid.
Op 20 januari 2015 heeft Sander Dekker een wetsvoorstel gedaan aan de Tweede Kamer. De kern daarvan omvat drie punten. Scholen zijn verplicht om een sociaal veiligheidsbeleid in te voeren, waarin het thema pesten een centrale plek krijgt. Verder moeten scholen een antipestcoördinator aanstellen en ten slotte is de school verplicht om actief in de gaten te houden of er wordt gepest (monitoren). Over het wetsvoorstel zal door de Tweede Kamer nog een besluit genomen moeten worden. Hieronder geven we een inhoudelijke toelichting.
Sociaal veiligheidsbeleid
Kinderen hebben recht op een onbezorgde schooltijd, waarin ze kunnen ontdekken, ontwikkelen en leren. Het ervaren van veiligheid in de schoolcontext is een belangrijke voorwaarde om tot ontwikkeling en leren te komen. Schoolbesturen hebben de plicht om zorg te dragen voor zo’n veilige leeromgeving. Scholen moeten een sociaal veiligheidsbeleid voeren waarin het effectief tegengaan van pesten een centrale plek krijgt. Pesten is een hardnekkig en complex probleem. Het speelt zich af in meerdere contexten en is ook niet altijd zichtbaar voor leerkracht, ouders of medeleerlingen. De gevolgen van pesten kunnen levenslang en soms zelfs levensbedreigend zijn. De rijksoverheid ziet dat in en koos in eerste instantie voor een verplichte antipestmethode op een school. Dit stuitte op nogal wat weerstand. Onder andere omdat het de keuzevrijheid van scholen inperkt. Het hebben van een antipestprogramma garandeert verder ook lang niet altijd de bestrijding van pestgedrag. Ook al heeft de school een mooie methodiek, de leerkracht moet ervan overtuigd zijn dat pesten niet mag voorkomen én zo nodig in actie komen. Samenwerking met ouders is daarbij van groot belang. Pesten wordt gezien als groepsprobleem en verdient daarom ook een aanpak waarbij de groep is betrokken. Zowel preventief als ook op het moment dat het pestprobleem speelt.
Monitoren sociale veiligheid
Voor de monitoring van het effect van hun beleid moeten scholen een geschikt instrument gebruiken. De monitorgegevens moeten ze naar de Inspectie van het Onderwijs sturen. Sander Dekker geeft aan dat hij zich ervan bewust is dat scholen niet kunnen waarborgen dat zich geen incidenten voordoen, maar scholen hebben wel de plicht om aan te tonen dat hun inspanning op dit gebied voldoende is. Resultaten lijken bij die beoordeling dan ook een rol te spelen. In de achterliggende periode heeft ZIEN! het thema pesten expliciet opgenomen in de leerlingvragenlijst voor groep 5-8, om zo te kunnen monitoren wat speelt bij leerlingen op school rondom dit thema. Vooral ook om met leerlingen in gesprek te gaan die het gevoel hebben dat ze gepest worden, of die pesten. Naast de vragen over de beleving van pesten, zijn er ook nog de vragen over het welbevinden, zowel in de leerling- als de leerkrachtvragenlijst. Die geven ook al een goede indicatie van de veiligheidsbeleving van leerlingen.
Antipestcoördinator
Dekker wil dat één persoon de antipestaanpak van de school coördineert en fungeert als aanspreekpunt voor leerlingen die gepest worden of over pesten willen praten. Ook ouders moeten daar terecht kunnen. In de praktijk zien we dat verschillende scholen hier al vorm aan geven. Zo zijn er veel scholen die al jaren een antipestcoördinator hebben. Deze persoon gaat bijvoorbeeld ieder jaar de klassen rond om leerlingen te vertellen wat pesten is en wat je als leerling moet doen als je ermee te maken hebt. Ook is deze persoon aanspreekpunt op school als het gaat over vragen of ervaringen rondom dit thema. Het Reformatorisch Dagblad publiceerde in december een
artikel over zo'n antipestcoördinator.
Driestar onderwijsadvies en pesten
Het tegengaan van pesten is een belangrijk streven, waarbij wij graag met scholen meedenken. Begin van dit schooljaar startte onze leerkring Pesten. Deze leerkring bestaat uit vier leerkrachten en twee orthopedagogen. Door middel van onderzoek willen we in kaart brengen hoe onderwijsprofessionals ernaar kunnen streven dat pesten niet meer voorkomt op scholen. Dit alles gestoeld op een visie vanuit de Bijbel. Daarnaast is het ook het doel om een praktisch handvat voor scholen te ontwikkelen met betrekking tot het tegengaan van pesten.
Praktijkonderzoek vormt een belangrijk onderdeel voor het vormgeven van het onderzoek. We willen het gesprek met leerkrachten aangaan. Mocht je school geïnteresseerd zijn om betrokken te worden bij het onderzoek, dan kan contact gezocht worden met ondergetekende. Verder verwijzen we voor aanbod rondom het thema pesten en groepsdynamica naar onze
themapagina over Groepsdynamica. Voor meer informatie over de mogelijkheden van ZIEN! met betrekking tot sociale veiligheid en pesten, kun je contact opnemen met
Michel Vaders of kijk op
www.zienvooronderwijs.nl.
Dit artikel is geschreven door W.C. (Lydia) Visser-Lammers MSc, orthopedagoog.