Jonge kinderen leren door te spelen 3 maart 2015 Door H. (Hetty) Berkhout - Schouten

Kleuters leren in groep 1 en 2 al heel veel. Tellen, benoemen van getallen tot 20, even en oneven getallen, vergelijken en bewerken van getallen, rijmen, benoemen van letters van het alfabet, het samenvatten van een verhaal. Belangrijk, maar het spel moet wel een grote plaats in blijven nemen in het kleuteronderwijs. Want juist door spel is veel te leren!

Door spel krijgen kinderen inzicht in sociale verbanden. Ze leren gevoelens uiten en herkennen (sociaal-emotionele ontwikkeling), ze leren vormen en kleuren herkennen en ervaren, maar ook tellen, meten, verwoorden van dingen (cognitieve ontwikkeling), klimmen, springen, vallen en weer opstaan (de motorische ontwikkeling). Het spel stimuleert al deze ontwikkelingsgebieden.
 
Negatieve gevolgen
Afwezigheid of beperking van het spel kan negatieve gevolgen hebben. Niet alleen voor het schoolsucces, maar ook voor de sociaal-emotionele ontwikkeling van het kind. Een kind verwerkt allerlei emoties door middel van spel, zoals blijdschap, boosheid en verdriet. Als iemand in zijn kindertijd zijn emoties niet goed heeft verwerkt, kan dit later onzekerheid, teruggetrokkenheid, druk gedrag of weinig zelfvertrouwen tot gevolg hebben.
 
Spel als leermiddel
Het aanleren van allerlei vaardigheden op verschillende ontwikkelingsgebieden blijft belangrijk. Maar het verschil zit in het hoe. Kleuters moeten deze vaardigheden niet op een schoolse wijze aangeboden krijgen maar door middel van het spel. Spel moet de leidende activiteit zijn in de kleuterklassen!
 
Didactische impulsen
Leerkrachten moeten daarom kleuters veel laten spelen en het spel als leermiddel gebruiken voor het bereiken van bepaalde doelen. Bij het spelen in een nagebouwd restaurant in de klas kan dit als volgt gerealiseerd worden. Eerst bespreken de leerkracht en de leerlingen wat ze al weten en wat ze willen weten over het restaurant, zoals de rollen en de activiteiten die er bij horen. Wie gaat er bedienen, wie gaat er verkopen, wat vraag je aan mensen die in het restaurant komen?
 
Rol van de leerkracht
Tijdens het spelen van de kinderen in het restaurant is het de taak van de leerkracht om goed te kijken wat er gebeurt. Vragen die daarbij helpen zijn: Gebruiken de kinderen de rollen goed of moet ik daarover in gesprek gaan? Moet ik iets voordoen, bijvoorbeeld het bedienen? Hoe kan ik door middel van aanvullende ideeën en materialen bereiken dat de kinderen nog beter gaan spelen?
Een leerkracht kan daarna het rollenspel verbinden aan andere activiteiten zoals lees-, schrijf-, en rekenactiviteiten. Je kunt bijvoorbeeld bespreken hoe je een menukaart samenstelt, of een bordje met openingstijden. Pen en papier is daarom ook in elke themahoek onmisbaar!
Ten slotte bevordert een gezamenlijke reflectie op het spelen in het restaurant dat kinderen over hun handelen nadenken en hun manier van denken onder de loep nemen. In de grote kring wordt daarbij nagedacht op het spelen in het restaurant. Wat ging goed? Wat kon beter? Wat hebben we de volgende keer nodig? Kinderen die de volgende dag in het restaurant gaan spelen, kunnen daar dan iets mee doen.
 
Blij kind
Behalve dat spel een belangrijke factor is in de algehele ontwikkeling van een kind, ontwikkelt een kind dus ook zelfvertrouwen door te spelen en kan het zijn of haar persoonlijkheid verder vormen. Het is belangrijk dat leerkrachten en ouders beseffen dat daarin een belangrijke taak voor hen is weggelegd.

Een spelend kind is een blij kind!

Zelf aan de slag met spelontwikkeling? Klik hier!