Onlangs zei staatssecretaris Sander Dekker dat hij het Platform #onderwijs2032 zal vragen om burgerschap in het gesprek over het onderwijs van de toekomst te betrekken. Burgerschap wordt dus (weer) op de agenda gezet. Is dat op jouw school ook het geval?
‘Maar…’
Een veel gehoord geluid is dat we geen extra aandacht hoeven te geven aan burgerschapsvorming, omdat het al aan de orde komt bij maatschappijleer- of wetenschappen, geschiedenis of godsdienst. Andere docenten geven aan dat ze al tijd te kort komen voor hun eigen vak met hun vijftig minuten lestijd. Veel docenten zouden wel aandacht willen besteden aan de vorming van hun leerlingen tot christelijke burgers, maar vragen zich af hoe je dit concreet kunt doen.
Denk groot, doe klein
Ik denk dat we ons te veel laten afschrikken door het ‘grote’ begrip burgerschapsvorming. Natuurlijk, het is goed om je als school hierop te bezinnen, een visie te ontwikkelen en burgerschapsvorming in het curriculum een plek te geven. Maar hier moet het niet bij blijven. Maak de stap naar kleine activiteiten waardoor burgerschap handen voeten krijgt. Je hoeft namelijk niet altijd grote activiteiten te ondernemen, zoals een bezoek aan een moskee, het organiseren van thema-projecten of de ontwikkeling van speciale lessenseries. Een stukje uit de krant, een filmpje wat je als docent bespreekt, en de manier waarop je een discussie met leerlingen voert, kunnen manieren zijn om de leerlingen te vormen.
Daarnaast is het belangrijk dat burgerschap herkenbaar is voor leerlingen gedurende hun schoolloopbaan bij alle vakken. Het gaat hier niet voor niets om burgerschapsvorming. Leerlingen hebben tijd, ervaringen en kennis nodig om te groeien in burgerschap. En daar heeft een leerling een docent hard voor nodig. Elke docent.
Begin bij het begin
De docent speelt met zijn eigen vorming - in de context van de missie en visie van de school – een belangrijke rol in burgerschapsvorming. De docent is dé schakel in het verbinden van de missie en de visie van de school met zijn eigen handelen.
Het is daarbij erg belangrijk dat je nadenkt over de vraag door wie of wat jij zich laat inspireren als christelijk burger. Hoe je in je les (indirecte) ontmoetingen creëert met andersdenkenden en welke rol jij daarin hebt, zegt heel veel over hoe jij in het leven staat. Daarom is het, vóórdat je als docent de leerlingen kunt leren om zich te verhouden tot de samenleving, belangrijk om te weten wie je zelf bent en waar je staat.
Weet je nu precies hoe je burgerschapsvorming een plek kunt geven in je les? Nee, vast niet. Maar denk in ieder geval groot, doe klein en begin bij jezelf!