'In de praktijk van ons werk zien we dat veel (school)leiders iets herkennen van de schijnbare tegenstelling tussen het geven van ruimte versus duidelijk zijn. Bijvoorbeeld: mag je voor een collega een uitzondering maken op een afspraak die voor het hele team geldt? Of: in hoeverre is de richting die we opgaan vaststaand of zit daar speelruimte?'
Leiderschap wordt vaak gezien als toonaangevend en het ‘voordoen’ van afspraken en beleid. Hoewel leiderschap wel degelijk voorbeeldgedrag vraagt, kan dat niet alleen vanuit controle en het idee dat de leidinggevende hierbij centraal staat.
Karl Weick noemt dergelijk leiderschapsgedrag ‘walk the talk’. Ook bij andere auteurs zien we dat ‘sturen’ van leiders maar mondjesmaat lukt als het blijft bij de instrumentele kant (De Man 2009, Homan 2008). Zou dat te maken hebben met de manieren waarop leidingontvangenden ‘walk the talk’ interpreteren? In hoeverre weten zij zich verbonden aan het verhaal? Zo bezien wordt wandelen in plaats van lopen, meer marcheren op basis van begrippen die niet helemaal begrepen worden.
Daarnaast zet Weick het omgekeerde: ‘talk the walk’. We weten dat wandelen gezond is, en niet alleen voor het lichaam. Ook in schoolorganisaties kan (figuurlijk) wandelen nuttig zijn, omdat het volgens Weick de manier is waarbij mensen dingen vinden die de moeite waard zijn om over te praten. Het gesprek maakt de wandeling de moeite waard. Als teamleden op voorhand het goede voorbeeld voorgedaan krijgen, kan dit ervoor zorgen dat ze voortijdig afzien van het verkennen van de route.
Terwijl juist het laten ontdekken van nieuwe wegen helpt om mensen zelf aan het denken en in actie te krijgen. Dat vinden leiders vaak spannend, omdat dit ontdekken minder controleerbaar lijkt en leidt tot meer onzekerheid.
Nee, we pleiten niet voor vaagheid en achterover leunend leiderschap als tegenover van top-down. Er is wel een middenweg: durf je als leider risico te nemen door niet alles vooraf zeker te weten? Dat vraagt van de leider te weten welke bedoeling je samen wilt waarmaken, waarbij je in verbinding blijft met de ander. Dat maakt leiderschap complex. Maar wie heeft gezegd dat leidinggeven makkelijk zou zijn, zo vroeg Wil Derkse zich af tijdens onze vorige masterclass rond leiderschap.
Nieuwe masterclass op 21 maart
Op
21 maart organiseren we in Gouda een vervolg met Hartger Wassink. De masterclass is interessant voor iedereen die niet gelooft in simpele stappenplannen om een goede leider te worden, maar tegelijkertijd wel ervan overtuigd is dat iedereen kan leren om een goede leider te zijn.
Aanmelden voor de masterclass ‘Er zijn in dialoog’ doe je
via de website van Driestar onderwijsadvies.