Groepsdynamiet – symposium Passend onderwijs 7 januari 2015

Groepsdynamiet… Op 19 november organiseerde Driestar onderwijsadvies een symposium over Passend Onderwijs: groepsdynamiet. Kees van Overveld, gedragsdeskundige en expert als het gaat om sociaal-emotioneel leren, hield een lezing. In dit artikel een verbinding tussen zijn lezing en ZIEN!.

Opvallend gedrag

In zijn lezing bracht Kees van Overveld het preventiemodel naar voren. Vanuit dit model valt veel winst te halen als het gaat om groepsvorming en sociaal emotioneel leren. Het model beschrijft het redement bij het voorkomen en oplossen van probleemgedrag. De beste tijd om te gaan handelen is bij primaire preventie. Hier hebben alle kinderen baat bij. Het is belangrijk om opvallend gedrag vroeg te herkennen door vragenlijsten en leerlingvolgsysteem. Het pedagogisch expertsysteem ZIEN! is hierbij een krachtig instrument om opvallend gedrag te signaleren.
 

Onderwijsbehoeften

In het begin van groepsvorming liggen posities in groepen niet vast. De leerkracht is de persoon die de groep kan vormen. Daarom is het belangrijk dat de leerkracht vanaf het begin van het schooljaar aandacht heeft voor groepsprocessen. De opdracht voor de leerkracht is: kijk wat de groep nodig heeft. Hieruit kan de leerkracht onderwijsbehoeften voor de groep en voor individuele leerlingen afleiden. Wanneer de leerkracht het sociaal-emotioneel functioneren van de groep observeert met behulp van ZIEN!, helpt dat de leerkracht om de onderwijsbehoeften van de groep en de leerlingen te zien en daarop in te stapelen.
 

Sturing

Groepsvorming begint vanaf dag 1. Het is belangrijk dat de leerkracht door heldere regels en het sturen in het groepsproces zorgt dat er een fijne groep wordt gevormd. De rol van de leerkracht is om sturend aanwezig te zijn om de regels en grenzen aan te geven. Daarmee wordt voorkomen dat er leiders gekozen worden die een negatieve sfeer zetten. Het is daarom belangrijk om vanaf dag 1 de leerlingen de vraag te stellen: Hoe worden wij een fijne groep? En de doorvraag: wat hebben we hiervoor nodig?
 

Fasen

De groepsvorming is in te delen in fasen. De formingsfase is de oriëntatiefase, waarin de leerlingen nog aan het aftasten zijn. De stormingsfase is de fase waarin conflicten ontstaan wie welke rol in de klas zal gaan innemen. De normingsfase is de fase waarin de regels duidelijk zijn en iedereen zijn plek heeft gevonden. Wanneer groepsvorming in de formingsfase goed start, moet er op dit moment eigenlijk al norming gaan plaatsvinden. Dit houdt in dat de leerkracht, in samenwerking met de leerlingen, direct begint met groepsnormen. Hier kan in de stormingsfase op teruggevallen worden.
 

Sociaal emotioneel leren

Om een groep goed te vormen is het allereerst noodzakelijk dat kinderen sociaal emotionele vaardigheden leren en gebruiken. Dit zorgt er voor dat de leerling zijn eigen plaats kan kiezen in de groep (autonomie en initiatief) en daarbij rekening houdt met anderen (flexibiliteit, impulsbeheersing en inlevingsvermogen). Belangrijk bij groepsvorming is dat iedere leerling zijn eigen kwaliteiten in kan zetten. Waneer een leerling goed functioneert, zorgt dat ervoor dat hij ook hogere cognitieve leerprestaties behaalt dan wanneer bepaalde vaardigheid laag ontwikkeld zijn. Denk aan betrokkenheid en welbevinden. Dat onderstreept het belang van het goed in kaart brengen van het sociaal-emotioneel functioneren van leerlingen. Juist ook tijdens de verschillende fasen van de groepsvorming is het belangrijk dat leerlingen sociaal-emotionele vaardigheden beheersen.
 

ZIEN!

Uit de lezing van Kees van Overveld kan de conclusie getrokken worden dat het sociaal-emotioneel goed functioneren én leren ontzettend belangrijk is. Wanneer de leerkracht de groep volgt via ZIEN!, geeft dit voor de leerkracht een duidelijk overzicht van de onderwijsbehoeften van de groep, maar ook van individuele leerlingen.
 

Meer weten?

Wil je graag als team meer vaardigheid krijgen in het lezen van ZIEN!-profielen of het maken van groepsplannen? Op onze website kun je meer lezen over de verschillende mogelijkheden voor een verdiepingsscholing: www.zienvooronderwijs.nl/scholing_PO.
Kees van Overveld schreef een boek over sociaal leren: http://keesvanoverveld.nl/groepsplan-gedrag.html.
Daarnaast kunt u hier meer lezen over ons aanbod groepsdynamica.
 

Meer nieuws

    • Driestar educatief gaat webwinkel volledig vernieuwen

      We hebben goed nieuws! Driestar educatief gaat haar webwinkel volledig vernieuwen.

    • Mooie scores Keuzegids voor de master Leren en Innoveren

      Studenten geven in de Nationale Studenten Enquête aan tevreden te zijn over de masteropleiding Leren en innoveren bij Driestar hogeschool die samen met de hogescholen CHE en Viaa gegeven wordt. Op vier van de vijf onderdelen scoort de master bovengemiddeld, en op één onderdeel gemiddeld. Dat is te lezen in de Keuzegids masters 2024.

    • Janneke de Jong-Slagman benoemd als lector Geletterdheid bij Driestar educatief

      Binnen het onderzoekscentrum van Driestar educatief start per 1 augustus 2024 het lectoraat Geletterdheid. Dit nieuwe lectoraat heeft als doel een bijdrage te leveren aan een positieve, inhoudsgerichte leescultuur bij zowel leerlingen in het primair en voortgezet onderwijs als bij studenten in het middelbaar en hoger beroepsonderwijs. Dr. Janneke de Jong-Slagman is benoemd als lector en zal leidinggeven aan dit lectoraat.

    • Vijf jaar associate degree Pedagogisch Educatief Professional

      Hoera! De associate degree Pedagogisch Educatief Professional (ad-pep) bestaat vijf jaar. Studieleider Evert de Bruin: ‘De afgelopen vijf jaar laten zien dat de opleiding voorziet in een behoefte. Onderwijs en zorg raken steeds meer vervlochten en daarbinnen kan de ad-pepper een mooie rol vervullen.’

    • Save the date: lectorale rede en installatie dr. Bram Kunz

      Op Deo Volente 13 juni 2024 hoopt dr. Bram Kunz zijn lectorale rede uit te spreken in de Sint Janskerk te Gouda. Het College van Bestuur van Driestar educatief nodigt u van harte uit aanwezig te zijn bij de installatie van dr. Bram Kunz tot lector van het lectoraat "Vorming van christelijke onderwijsprofessionals in de 21ste eeuw".